“Ký Ức Phiên Lãng” của Tô Hoài, một tác phẩm kinh điển của văn học Việt Nam, đưa người đọc trở về miền ký ức tuổi thơ bình yên của tác giả tại làng quê Bắc Bộ những năm 1930-1940. Bằng giọng văn mộc mạc, chân thực và đầy chất thơ, Tô Hoài tái hiện bức tranh cuộc sống làng quê thời Pháp thuộc, nơi những giá trị truyền thống vẫn được gìn giữ và trân trọng.
Câu chuyện mở ra với khung cảnh làng Vĩnh Lạc, tỉnh Hà Đông thanh bình, nơi cậu bé Tô Hoài lớn lên trong tình yêu thương của gia đình nông dân giản dị. Cuộc sống tuy vất vả nhưng chan chứa hạnh phúc, gắn bó với ruộng đồng, nương rẫy và những phong tục tập quán lâu đời. Từ việc cải tạo đất đai, trồng trọt, chăn nuôi đến sinh hoạt cộng đồng, mọi hoạt động thường nhật đều được tác giả khắc họa tỉ mỉ, sống động.
Đôi mắt trẻ thơ của Tô Hoài luôn tò mò quan sát và khám phá thế giới xung quanh. Cậu bé say mê rong chơi khắp làng, hòa mình vào thiên nhiên, tìm hiểu cỏ cây hoa lá. Những ngày hè ngập nắng, tiếng ve râm ran, hình ảnh cậu bé lang thang trên đồng ruộng đã trở thành một phần ký ức khó quên. Không chỉ là những trải nghiệm cá nhân, “Ký Ức Phiên Lãng” còn là bức tranh toàn cảnh về đời sống văn hóa tinh thần phong phú của làng quê. Từ những lễ hội truyền thống như lễ hội chùa, lễ hội đình, đặc biệt là lễ hội khai ấp được tổ chức long trọng với nhiều hoạt động văn hóa đặc sắc, đến những nghi lễ tôn giáo, tất cả đều được tác giả tái hiện một cách chân thực và đầy màu sắc.
Tác phẩm cũng dành không gian đáng kể để khắc họa nền giáo dục truyền thống thời bấy giờ, với hình ảnh cậu bé Tô Hoài chăm chỉ học chữ Nho dưới sự dìu dắt của thầy đồ. Những phong tục tập quán trong đời sống cộng đồng, từ cưới xin, ma chay, giỗ chạp đến Tết Nguyên đán, cũng được miêu tả chi tiết, mang đậm bản sắc văn hóa Việt. Độc giả sẽ được chứng kiến một đám cưới cổ truyền với đầy đủ nghi thức từ lễ đón dâu, lễ làm duyên đến lễ đưa dâu về nhà chồng.
Không thể thiếu trong ký ức tuổi thơ là những trò chơi dân gian đầy hấp dẫn như đá cầu, đánh đu, đánh dây, đánh đá gà… Những trò chơi tưởng chừng đơn giản ấy lại là cả một thế giới kỳ diệu, nơi trẻ em được vui chơi, học hỏi và trưởng thành. Thậm chí, những tập tục lạ lùng, mang đậm màu sắc tâm linh như cúng ông Bà chổi, cúng ông Cả… cũng được tác giả khéo léo đưa vào, góp phần làm nên bức tranh văn hóa dân gian đa dạng và độc đáo.
“Ký Ức Phiên Lãng” không chỉ là câu chuyện tuổi thơ của riêng Tô Hoài mà còn là hành trình trở về quá khứ, tìm lại những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Tác phẩm là món quà tinh thần quý giá, lay động trái tim người đọc bằng sự chân thành, giản dị và sâu lắng.
