“Làm Đĩ”, một tác phẩm xuất bản năm 1936 của nhà văn Vũ Trọng Phụng, khắc họa bức tranh xã hội thành thị Việt Nam trong giai đoạn giao thời đầy biến động. Giữa cơn lốc “Âu hoá” hỗn loạn, những số phận nhỏ bé bị cuốn vào vòng xoáy của đau khổ và khao khát, và câu chuyện của Huyền chính là một minh chứng đầy ám ảnh.
Được viết dưới dạng tự truyện, “Làm Đĩ” kể về cuộc đời bi kịch của Huyền, một người phụ nữ bị xã hội đẩy vào con đường cùng. Ngay từ nhỏ, Huyền đã bị gia đình kìm kẹp, né tránh khi cô bé thể hiện sự tò mò tự nhiên về giới tính. Những lời bậy bạ, thô tục của lũ trẻ cùng trang lứa, những lần “học hỏi” vụng dại đã hình thành nên một góc nhìn khác biệt của Huyền về thế giới xung quanh. Mối tình đầu non nớt với Lưu, tưởng chừng lãng mạn như trong phim, lại đẩy cuộc đời cô vào ngõ cụt với một kết cục bi thảm.
Rồi Tân xuất hiện, một “đại gia” hào hoa nhưng đa tình, đưa Huyền vào vòng xoáy trụy lạc, trở thành một cặp “gian phu dâm phụ”. Trong sự lạnh lùng, ích kỷ và đê tiện của Tân, Huyền dần mất đi hy vọng, chìm sâu vào tuyệt vọng. Cuộc sống của cô trở thành một chuỗi ngày tăm tối, không lối thoát.
Vũ Trọng Phụng, với ngòi bút sắc bén và đầy tính hiện thực, đã tái hiện một cách chân thực và trần trụi bi kịch cuộc đời Huyền. Tác giả không chỉ dừng lại ở việc miêu tả số phận bi thảm của một cá nhân, mà còn lên án mạnh mẽ sự tàn nhẫn của những kẻ đàn ông đã đẩy Huyền vào con đường làm đĩ. Qua đó, ông phơi bày những góc khuất đen tối của xã hội đương thời, nơi những giá trị đạo đức bị xói mòn và con người bị tha hoá. “Làm Đĩ” không chỉ là câu chuyện của riêng Huyền, mà còn là tiếng nói phản kháng cho những thân phận nhỏ bé bị chà đạp trong xã hội. Đọc “Làm Đĩ”, người đọc sẽ có cơ hội chiêm nghiệm về số phận con người, về những bi kịch được sinh ra từ những mâu thuẫn xã hội, và hơn hết là sự đồng cảm sâu sắc với những thân phận như Huyền. Tác phẩm hứa hẹn mang đến một trải nghiệm đọc đầy ám ảnh và thôi thúc sự suy ngẫm về những vấn đề xã hội muôn thuở.
