“Lão Goriot” của Honoré de Balzac, một kiệt tác thuộc phần “Những cảnh đời riêng” trong bộ tiểu thuyết đồ sộ “La Comédie humaine”, khắc họa bức tranh xã hội Pháp đầy biến động sau Cách mạng 1789. Tác phẩm là lời phê phán sâu sắc về một xã hội tư bản đang lên, nơi đồng tiền chi phối mọi mối quan hệ và bóp nghẹt những giá trị nhân văn cao đẹp.
Câu chuyện bắt đầu tại một nhà trọ tồi tàn của bà Vauquer, nơi lão Goriot, một ông lão bí ẩn, sống cùng bảy người khách trọ khác. Ban đầu, lão toát lên vẻ giàu có và lịch lãm, nhưng dần dần, sự suy tàn hiện rõ trên hình hài và cuộc sống của ông. Eugène de Rastignac, một chàng sinh viên luật trẻ tuổi và đầy tham vọng, tình cờ phát hiện ra bí mật của lão Goriot: hai cô con gái Anastasie và Delphine, giờ đã thuộc tầng lớp thượng lưu, chính là nguyên nhân khiến lão lâm vào cảnh khốn cùng. Bị cuốn vào vòng xoáy của xã hội thượng lưu xa hoa, Rastignac tìm kiếm sự giúp đỡ từ lão Goriot để tiến thân, mở ra một chuỗi bi kịch đầy ám ảnh.
Với ngòi bút sắc sảo và đầy tính hiện thực, Balzac đã phơi bày sự tha hóa đạo đức, lòng tham vô đáy và sự tàn nhẫn của con người trong xã hội đương thời. Tình phụ tử thiêng liêng của lão Goriot bị chà đạp bởi sự vô ơn và ích kỷ của hai cô con gái, trở thành biểu tượng cho sự băng hoại của các giá trị gia đình truyền thống. “Lão Goriot” không chỉ là câu chuyện về một ông lão bất hạnh, mà còn là bản cáo trạng đanh thép về một xã hội đầy rẫy bất công và đạo đức suy đồi. Tác phẩm lay động lòng trắc ẩn của người đọc, đồng thời khơi gợi những suy ngẫm sâu sắc về bản chất con người và những giá trị đích thực của cuộc sống. Đây chính là lý do khiến “Lão Goriot” trở thành một trong những tác phẩm kinh điển của dòng văn học hiện thực phê phán, khẳng định tài năng bậc thầy của Honoré de Balzac và sức sống bền bỉ của nó qua thời gian.
