“Lịch Sử Nhà Tù Côn Đảo 1862 – 1975” của Nguyễn Đình Thống, Nguyễn Linh và Hồ Sĩ Hành là một tác phẩm đồ sộ và nghiêm túc, tái hiện hành trình gần một thế kỷ của nhà tù Côn Đảo, từ khi hình thành cho đến khi kết thúc vai trò lịch sử. Từ một hòn đảo hoang sơ, biệt lập giữa biển khơi, Côn Đảo đã bị biến thành địa ngục trần gian, nơi giam cầm hàng ngàn tù nhân thuộc nhiều thành phần chính trị khác nhau.
Năm 1862, thực dân Pháp đặt những viên đá đầu tiên xây dựng nhà tù Côn Đảo, biến nơi đây thành địa điểm lưu đày tù chính trị và tội phạm nguy hiểm. Suốt thời Pháp thuộc, Côn Đảo chứng kiến biết bao nỗi đau khổ, cùng cực của những người con ưu tú bị cầm tù vì đấu tranh giành độc lập tự do cho dân tộc.
Sau năm 1954, Côn Đảo tiếp tục là “địa ngục trần gian” dưới thời Việt Nam Cộng hòa. Chính quyền Ngô Đình Diệm đã sử dụng Côn Đảo để giam cầm các chính khách đối lập, tướng lĩnh quân đội và trí thức yêu nước. Nơi đây trở thành biểu tượng của sự đàn áp chính trị khốc liệt, một vết nhơ của chế độ độc tài.
Ngay cả sau năm 1975, Côn Đảo vẫn chưa kết thúc sứ mệnh nhà tù. Chính quyền mới tiếp tục giam giữ tại đây các chính khách, quân nhân và trí thức của chế độ cũ. Chỉ đến khi công cuộc cải tạo xã hội chủ nghĩa được tiến hành, Côn Đảo mới chính thức ngừng hoạt động như một nhà tù.
Dựa trên nguồn tư liệu lịch sử phong phú, kết hợp với hồi ký của các cựu tù nhân, cuốn sách tái hiện một cách chân thực và sống động cuộc sống ngục tù đầy gian khổ tại Côn Đảo. Từ điều kiện sinh hoạt thiếu thốn, đến những hình thức tra tấn dã man, những màn đối xử tàn bạo của cai ngục, tất cả đều được tác giả miêu tả chi tiết, khắc họa rõ nét bức tranh tàn khốc về địa ngục trần gian này.
Không chỉ dừng lại ở việc ghi chép lịch sử, cuốn sách còn khắc họa tinh thần đấu tranh bất khuất của các tù nhân chính trị. Những phong trào đấu tranh, những cuộc kháng cự, những khát vọng tự do cháy bỏng trong lòng những người tù đã được tái hiện sinh động, khẳng định sức sống mãnh liệt của ý chí con người. “Lịch Sử Nhà Tù Côn Đảo 1862 – 1975” không chỉ là một công trình nghiên cứu lịch sử có giá trị, mà còn là một bản anh hùng ca về lòng yêu nước, về ý chí kiên cường của dân tộc Việt Nam. Cuốn sách là một đóng góp quan trọng cho lịch sử hiện đại Việt Nam, xứng đáng được bạn đọc tìm hiểu và khám phá.
