Cuốn sách “Lịch Sử Văn Chương Việt Nam Tập 1” của tác giả Hồ Hữu Tường mở ra cánh cửa dẫn vào thế giới văn chương Việt Nam, được thiết kế đặc biệt dành cho học sinh trung học. Khác với những bộ sách giáo khoa thông thường, tác phẩm này không lệ thuộc vào bất kỳ chương trình nào, mà hướng đến việc khơi gợi tư duy phê phán và khả năng lập luận logic cho độc giả trẻ từ 15 đến 18 tuổi. Nội dung được chọn lọc kỹ lưỡng, trình bày súc tích, dễ hiểu, tập trung vào việc làm sáng tỏ mối liên hệ giữa các vấn đề, giúp học sinh nắm bắt bản chất thay vì chỉ đơn thuần tiếp thu kiến thức một cách máy móc. Qua đó, người đọc sẽ dần hình thành cái nhìn sâu sắc hơn về văn chương Việt Nam, nhận biết được những điểm mạnh cần phát huy và những hạn chế cần khắc phục, từ đó góp phần xây dựng một nền văn học dân tộc ngày càng phong phú và rực rỡ.
Một điểm đặc biệt của cuốn sách này là việc tác giả Hồ Hữu Tường đã mạnh dạn loại bỏ các tác phẩm chữ Hán, tiếng Pháp, tiếng Anh… ra khỏi phạm vi nghiên cứu. Ông lập luận rằng “văn học sử Việt Nam” nên tập trung vào văn học của người Việt, được thể hiện bằng tiếng Việt. Việc gộp các tác phẩm chữ Hán, dù do người Việt sáng tác, vào “văn chương Việt Nam” là không hợp lý. Ông cũng đặt câu hỏi về việc tại sao không đưa vào nghiên cứu những tác phẩm bằng tiếng Phạn nếu cho rằng cần nghiên cứu tất cả tác phẩm của người Việt, bất kể ngôn ngữ. Quan điểm này, tuy có thể gây tranh cãi, nhưng cho thấy một cách tiếp cận mới mẻ và độc đáo của tác giả đối với lịch sử văn học dân tộc.
Không chỉ dành riêng cho học sinh, cuốn sách còn mang lại nhiều giá trị cho những ai yêu thích văn chương và muốn tìm hiểu về lịch sử văn học Việt Nam. Tác giả không chỉ đơn thuần giới thiệu về quá khứ mà còn đặt ra những giả thuyết, những vấn đề để người đọc cùng suy ngẫm và thảo luận. Ông hy vọng rằng những luận điểm và giả thuyết được đưa ra trong cuốn sách sẽ là tiền đề cho những nghiên cứu sâu hơn, góp phần vào việc hoàn thiện bức tranh toàn cảnh về lịch sử văn chương Việt Nam.
Hồ Hữu Tường, tiểu thuyết gia và nhà bình luận văn học, sinh ra tại Cần Thơ. Hành trình cuộc đời ông gắn liền với những hoạt động chính trị và học thuật sôi nổi. Từ việc bị đuổi học vì ủng hộ Phan Bội Châu, đến việc du học Pháp và tham gia Đệ Tứ Quốc Tế, rồi bị đày ra Côn Đảo, tất cả đã tôi luyện nên một nhân cách mạnh mẽ và một tư duy độc lập. Sau khi được trả tự do, ông tiếp tục cống hiến cho sự nghiệp giáo dục và văn hóa của đất nước, tham gia soạn thảo sách giáo khoa và tham gia phái đoàn Việt Nam đàm phán với Pháp. Cuộc đời và sự nghiệp của ông là một minh chứng cho tinh thần đấu tranh không mệt mỏi vì lý tưởng và tình yêu sâu nặng dành cho văn học nước nhà. Với “Lịch Sử Văn Chương Việt Nam Tập 1”, Hồ Hữu Tường đã để lại một di sản quý báu cho nền văn học Việt Nam, khơi gợi những suy tư và tìm tòi mới cho các thế hệ sau. Hành trình khám phá lịch sử văn chương Việt Nam bắt đầu từ ngày 10/10/1949, ngày tác phẩm này ra đời.