John Lewis Gaddis, trong tác phẩm kinh điển “Luận Về Đại Chiến Lược”, đào sâu vào ý nghĩa của “đại chiến lược” thông qua lăng kính lịch sử, phân tích những quyết định mang tính bước ngoặt, cả thành công lẫn thất bại, của các nhà lãnh đạo lừng danh. Cuốn sách dẫn dắt người đọc qua những cuộc chinh phạt nổi tiếng, từ cuộc xâm lược Hy Lạp của vua Ba Tư Xerxes năm 480 TCN, cuộc tấn công Anh của vua Philip II của Tây Ban Nha năm 1588, đến chiến dịch Napoleon tiến vào Nga năm 1812. Gaddis chỉ ra sai lầm chí mạng của việc theo đuổi “khát vọng vô hạn” mà quên đi “khả năng có hạn” – một bài học xuyên suốt chiều dài lịch sử.
Lấy cảm hứng từ triết gia Isaiah Berlin và câu chuyện ngụ ngôn về cáo và nhím, Gaddis khắc họa chân dung chiến lược gia đại tài là những người vừa có tầm nhìn bao quát, vừa giữ vững lập trường thực tế. Họ là những “con nhím biết nhiều điều”, có khả năng tập trung vào một mục tiêu cốt lõi, đồng thời linh hoạt thích ứng với hoàn cảnh. Họ vươn xa nhưng vẫn giữ đôi chân chạm đất, không để lòng tham và ích kỷ – những bản năng nguyên thủy của con người – che mờ lý trí. Tác giả cũng thẳng thắn thừa nhận giới hạn trong nhận thức của chúng ta về quá khứ, hiện tại và tương lai, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc khiêm tốn trước những biến số khó lường.
“Luận Về Đại Chiến Lược” không chỉ dừng lại ở những phân tích mang tính lý thuyết. Cuốn sách tỉ mỉ mổ xẻ hàng loạt sự kiện lịch sử trọng đại, bao gồm cả sự can thiệp của Mỹ vào Chiến tranh Triều Tiên (1950-1953) và Chiến tranh Việt Nam (1954-1975). Thông qua việc phân tích nguyên nhân thành bại của các nhân vật lịch sử, Gaddis làm sáng tỏ hai yếu tố then chốt cấu thành đại chiến lược: mục đích (thường là vô hạn) và phương tiện/nguồn lực (luôn hữu hạn).
Chìa khóa để xây dựng và thực thi một đại chiến lược thành công, theo Gaddis, nằm ở khả năng cân bằng hài hòa giữa tham vọng và nguồn lực sẵn có. Sự kết hợp khéo léo giữa mục tiêu và phương tiện sẽ tạo nên sức mạnh tổng hợp, giúp hiện thực hóa những khát vọng lớn lao. Ngược lại, việc đặt ra mục tiêu vượt quá khả năng, thiếu sự tính toán kỹ lưỡng về nguồn lực, chắc chắn sẽ dẫn đến thất bại. “Luận Về Đại Chiến Lược” của John Lewis Gaddis, với bản dịch của Quang Thiệu, là một tác phẩm đồ sộ và sâu sắc về lịch sử quốc tế và chiến lược quân sự, xứng đáng là tài liệu tham khảo không thể thiếu cho bất kỳ ai quan tâm đến lĩnh vực này. Cuốn sách không chỉ cung cấp kiến thức lịch sử phong phú mà còn mang đến những bài học giá trị về nghệ thuật lãnh đạo, tư duy chiến lược và khả năng thích ứng trong một thế giới đầy biến động.
