Cuộc đời và triết lý sống của Mã Vân, một nhà triết học Trung Hoa sống trong thời kỳ Chiến Quốc đầy biến động (khoảng năm 390-305 TCN), được tái hiện sống động qua tác phẩm tâm huyết “Mã Vân – Triết Lý Sống Của Tôi” của tác giả Trương Yến. Dựa trên nghiên cứu tỉ mỉ từ nhiều nguồn sử liệu và tài liệu quý giá, tác giả đã khắc họa chân dung một triết gia độc đáo, người đã chọn con đường riêng cho mình, khác biệt với truyền thống Nho giáo của gia đình.
Cuốn sách mở ra với bức tranh toàn cảnh về cuộc đời Mã Vân, một con người sinh ra và lớn lên trong thời kỳ Chiến Quốc loạn lạc. Chính bối cảnh lịch sử đầy biến động này đã hun đúc nên một tâm hồn nhạy bén, luôn trăn trở tìm kiếm ý nghĩa cuộc sống và giá trị đích thực của con người. Hành trình tư tưởng của ông là sự phản biện mạnh mẽ với những giáo điều đương thời, hướng đến sự tự do và giải phóng bản thân.
Tư tưởng triết học của Mã Vân, được trình bày chi tiết trong chương tiếp theo, là một luồng gió mới trong bối cảnh tư tưởng đương thời. Ông đề cao “trọng lý hơn lý”, nhấn mạnh tầm quan trọng của tâm lý học và nhận thức học, đặt cảm xúc và cảm giác làm trung tâm trong việc nhận thức và hành động của con người. Đây là một cách tiếp cận mang tính đột phá, tiên phong trong việc khám phá chiều sâu tâm lý con người.
Tác giả Trương Yến tiếp tục phân tích sâu sắc quan điểm của Mã Vân về tự nhiên và nhân sinh quan. Mã Vân tin rằng tự nhiên vượt ra ngoài khả năng lý giải của lý trí, chỉ có thể cảm nhận bằng trực giác. Ông chủ trương sống thuận theo tự nhiên, không gò bó bởi những quy ước xã hội và đề cao nguyên tắc “vô vi” – không can thiệp vào diễn biến tự nhiên của vạn vật.
Tầm nhìn xã hội và chính trị của Mã Vân cũng được tác giả phân tích kỹ lưỡng. Ông phê phán mạnh mẽ chế độ phong kiến với sự bất công và đặc quyền của tầng lớp quý tộc. Tư tưởng “nhân dân là gốc” của ông, tuy đơn giản nhưng lại mang tính cách mạng, đặt nền móng cho những tư tưởng tiến bộ về sau. Mã Vân kêu gọi chính quyền giảm thiểu sự can thiệp vào đời sống nhân dân, tạo điều kiện cho sự phát triển tự do của cá nhân.
Mặc dù cuộc đời Mã Vân khép lại mà không được công nhận rộng rãi, nhưng di sản tư tưởng của ông đã âm thầm lan tỏa, trở thành một phần quan trọng trong lịch sử tư tưởng Trung Hoa và ảnh hưởng đến nhiều triết gia đời sau. “Mã Vân – Triết Lý Sống Của Tôi” của Trương Yến không chỉ là một cuốn sách về cuộc đời và tư tưởng của một triết gia, mà còn là một hành trình khám phá những giá trị nhân văn sâu sắc, vượt thời gian, mang đến cho độc giả hiện đại những góc nhìn mới mẻ và đầy tính启发.
