Cuộc sống khốn đốn ở tỉnh lẻ của Mattia Pascal tưởng chừng đã chạm đáy tuyệt vọng. Nợ nần chồng chất, hôn nhân bất hạnh, gia đình tan vỡ, tất cả đè nặng lên đôi vai chàng trai trẻ người Ý. Bỗng một ngày, định mệnh đưa đẩy anh đến một ngã rẽ bất ngờ: anh được tuyên bố là đã chết. Liệu đây có phải là cơ hội trời cho để Mattia Pascal trút bỏ gánh nặng cuộc đời, thoát khỏi số phận tầm thường và bắt đầu một cuộc sống mới?
Với số tiền thắng được ở sòng bạc, Mattia Pascal nắm lấy cơ hội này, tự tạo cho mình một cái chết giả và biến mất khỏi cuộc đời cũ. Anh đến một thành phố mới, mang tên Adriano Meis, với ngoại hình mới và khát khao về một cuộc sống tự do, không ràng buộc. Thoát khỏi người vợ tiều tụy, bà mẹ vợ cay nghiệt, lũ chủ nợ đáng ghét và những rắc rối triền miên, Mattia như được hồi sinh. Nhưng liệu tự do có thực sự ngọt ngào như anh tưởng tượng?
Cuộc sống mới dưới cái tên Adriano Meis ban đầu mang đến cho Mattia cảm giác thảnh thơi, tự tại. Anh có thể đi bất cứ đâu, làm bất cứ điều gì mình thích mà không cần lo nghĩ. Nhưng dần dần, anh nhận ra tự do này lại bị trói buộc bởi những xiềng xích của dối trá. Anh không thể yêu thương trọn vẹn, không thể kết bạn chân thành, thậm chí không thể bảo vệ danh dự của chính mình vì thiếu một danh tính hợp pháp. Dù đã chôn vùi Mattia Pascal dưới nấm mồ, anh vẫn không thể thoát khỏi cái bóng của con người cũ.
Hành trình của Mattia Pascal trở thành một cuộc dạo chơi đầy trớ trêu vào bản chất của nhân dạng và tự do. Tác phẩm “Mattia Pascal Quá Cố” của Luigi Pirandello, một trong những tác phẩm kinh điển của văn học thế giới, đặt ra những câu hỏi day dứt về thân phận con người. Liệu hạnh phúc có phải là được làm những gì mình thích, hay là luôn luôn thích cái mình làm? Phải chăng cái giá của tự do là cô đơn, và cái giá của hạnh phúc là ràng buộc?
Qua ngòi bút hài hước mà cay đắng của Pirandello, “Mattia Pascal Quá Cố” không chỉ là câu chuyện về một người đàn ông tìm kiếm tự do, mà còn là một bức tranh sâu sắc về xã hội Ý đầu thế kỷ 20, về những mâu thuẫn trong tâm lý con người, về sự giằng xé giữa khao khát tự do và trách nhiệm xã hội. Tác phẩm này vẫn còn nguyên giá trị cho đến ngày nay, khơi gợi những suy tư về bản ngã, về ý nghĩa của cuộc sống và về những lựa chọn mà mỗi chúng ta phải đối mặt. Dù có đôi chỗ hơi lê thê và mang đậm tư duy của người Ý thế kỷ trước, nhưng tổng thể cuốn sách là một hành trình thú vị, đưa người đọc đến những khám phá bất ngờ về sự tồn tại của một bản thể người.
