“Miếng Da Lừa” (1831) của Honoré de Balzac là một kiệt tác đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong sự nghiệp sáng tác của ông, mở ra kỷ nguyên hiện thực sau một thập kỷ thử nghiệm với những thể loại ly kỳ, kỳ quặc. Tác phẩm không chỉ là tiền đề cho bộ tiểu thuyết đồ sộ “Tấn Trò Đời” sau này, mà còn là tuyên ngôn mạnh mẽ về hiện thực xã hội đương thời, nơi đồng tiền thống trị và con người bị cuốn vào vòng xoáy tham vọng, dục vọng.
Câu chuyện xoay quanh Raphaël de Valentin, một quý tộc trẻ tuổi tài năng nhưng phá sản, khao khát tình yêu và cuộc sống xa hoa. Từ bỏ lý tưởng nghiên cứu khoa học trong gian gác xép tồi tàn, Raphaël sa vào vòng xoáy ăn chơi trụy lạc của giới thượng lưu Paris. Anh si mê nữ bá tước Foedora, một người đàn bà đẹp nhưng vô tâm, để rồi nhận lấy cay đắng khi bị nàng cự tuyệt. Tuyệt vọng, Raphaël định tự vẫn thì tình cờ nhận được một miếng da lừa kỳ diệu có thể thực hiện mọi ước nguyện, nhưng mỗi lần được toại nguyện, miếng da sẽ co lại và tuổi thọ của anh cũng ngắn dần.
Nhờ miếng da lừa, Raphaël trở thành triệu phú, nhưng cũng mắc phải căn bệnh nan y. Anh gặp lại Pauline, người con gái bà chủ nhà đã từng yêu anh tha thiết, nay cũng trở nên giàu có. Dù tình yêu với Pauline nhen nhóm trở lại, Raphaël vẫn bị ám ảnh bởi miếng da lừa ngày càng co lại và cái chết cận kề. Cuối cùng, trong cơn mê sảng, anh thốt ra ước muốn được gần gũi Pauline và trút hơi thở cuối cùng trong vòng tay nàng.
“Miếng Da Lừa” ra đời trong bối cảnh xã hội Pháp đầy biến động sau Cách mạng tháng Bảy, khi giai cấp tư sản tài chính lên nắm quyền. Balzac đã khắc họa một bức tranh xã hội chân thực, nơi đồng tiền chi phối mọi giá trị, con người trở nên ích kỷ, tham lam và tha hóa. Qua nhân vật Raphaël, tác giả phơi bày bi kịch của những người trẻ tuổi tài năng nhưng bị xã hội đồng tiền tha hóa, đánh mất lý tưởng và hủy hoại bản thân.
Bên cạnh Raphaël, Balzac còn xây dựng nhiều nhân vật điển hình khác như de Rastignac, một quý tộc trẻ sa ngã vì tham vọng, Foedora, hiện thân của xã hội thượng lưu phù phiếm và vô cảm, hay Taillefer, một tư bản giàu sụ, đại diện cho quyền lực tối thượng của đồng tiền. Đối lập với họ là những con người nghèo khổ nhưng lương thiện như Pauline, Jonathas, giáo sư Porriquet, đại diện cho những giá trị nhân văn tốt đẹp.
Yếu tố kỳ ảo của miếng da lừa không làm giảm đi tính hiện thực của tác phẩm, mà ngược lại, nó trở thành một công cụ nghệ thuật đắc lực giúp Balzac phóng đại, khái quát hóa bản chất xã hội đương thời. Miếng da lừa tượng trưng cho số phận bi thảm của con người bị đồng tiền và dục vọng bào mòn cả về thể xác lẫn tâm hồn.
“Miếng Da Lừa” không chỉ là một câu chuyện hấp dẫn về số phận con người, mà còn là một bản cáo trạng mạnh mẽ về xã hội tư sản, nơi đồng tiền ngự trị và con người bị tha hóa. Tác phẩm đã khẳng định tài năng của Balzac, đưa ông trở thành một trong những cây bút hiện thực vĩ đại của văn học Pháp và thế giới. Sự kết hợp hài hòa giữa yếu tố hiện thực và kỳ ảo, cùng với bút pháp sắc sảo, miêu tả tâm lý nhân vật sâu sắc đã khiến “Miếng Da Lừa” trở thành một tác phẩm kinh điển, có sức sống mãnh liệt qua thời gian.
