“Minh Sát Thực Tiễn” của Mahasi Sayadaw là một tác phẩm kinh điển về thiền Minh Sát (Vipassanā) trong truyền thống Phật giáo Miến Điện. Cuốn sách cung cấp một hướng dẫn chi tiết và hệ thống về phương pháp thực hành Minh Sát theo trường phái Mahasi, một trong những trường phái nổi tiếng nhất tại Miến Điện. Dựa trên nền tảng giáo lý cốt lõi của Đức Phật về Tứ Niệm Xứ và Bát Chánh Đạo, phương pháp này hướng dẫn người thực hành tập trung quan sát các hiện tượng tâm lý và vật lý phát sinh trong khoảnh khắc hiện tại. Từ hơi thở, cảm xúc, suy nghĩ cho đến các giác quan, mọi thứ đều được xem xét dưới lăng kính của vô thường và vô ngã.
Hành trình Minh Sát theo trường phái Mahasi được triển khai theo từng bước rõ ràng. Bắt đầu với việc quán niệm hơi thở – nền tảng căn bản của sự thực hành. Người tập trung quan sát sự di chuyển của hơi thở vào và ra, nhận biết sự thay đổi liên tục của nó, từ đó làm quen với sự tập trung liên tục và thấu hiểu tính chất vô thường của hiện tượng. Tiếp theo, sự chú ý được chuyển sang 16 phần của cơ thể, quán niệm từng phần một cách tỉ mỉ, giúp nhận thức rõ hơn về sự vô thường và vô ngã của thân thể.
Sau khi làm quen với việc quán niệm hơi thở và cơ thể, hành giả tiến đến quan sát cảm xúc. Vui, buồn, giận, ghét… tất cả đều được đối diện một cách khách quan, không phán xét, không bám víu. Quá trình này giúp thấu hiểu bản chất phù du của cảm xúc, không để chúng chi phối tâm trí. Tương tự, suy nghĩ cũng được quan sát với thái độ tỉnh giác, nhận ra tính chất ảo tưởng của chúng, giải phóng tâm khỏi sự ràng buộc của những dòng tư tưởng bất tận. Cuối cùng, phạm vi quan sát được mở rộng đến tất cả các hiện tượng khác, từ âm thanh, hình ảnh đến các cảm giác, nhận thức rõ ràng sự biến đổi không ngừng của vạn vật.
Thông qua quá trình thực hành kiên trì, người tu tập dần làm chủ khả năng quan sát liên tục, phát triển trí tuệ minh mẫn để nhìn thấy bản chất thực sự của mọi hiện tượng. Sự bám chấp vào cái “Tôi” dần tan biến, mở ra con đường dẫn đến sự giải thoát và giác ngộ. “Minh Sát Thực Tiễn” không chỉ trình bày chi tiết các bước thực hành mà còn chia sẻ những kinh nghiệm quý báu của Mahasi Sayadaw, giúp người đọc có được cái nhìn sâu sắc và thực tiễn hơn về con đường tu tập Minh Sát. Bản dịch tiếng Việt của Pháp Thông càng giúp cho tác phẩm trở nên gần gũi và dễ tiếp cận hơn với độc giả Việt Nam.
