William Colby, cựu Giám đốc CIA, đã mang đến một cái nhìn sâu sắc và toàn diện về cuộc Chiến tranh Việt Nam trong cuốn sách “Một Chiến Thắng Bị Bỏ Lỡ”. Tác phẩm không chỉ đơn thuần tường thuật lại lịch sử mà còn là một phân tích sắc bén về những sai lầm chiến lược then chốt dẫn đến kết cục bất ngờ của cuộc chiến. Colby dẫn dắt người đọc qua từng giai đoạn quan trọng, từ những thắng lợi ban đầu của quân đội Mỹ cho đến quyết định rút quân đầy tranh cãi, làm sáng tỏ bức tranh toàn cảnh về một cuộc chiến đã làm thay đổi cục diện thế giới.
Colby lập luận rằng Mỹ đã để vuột mất cơ hội chiến thắng do những tính toán sai lầm trong chính sách và chiến lược. Mặc dù quân đội Mỹ đã giành được ưu thế đáng kể trong giai đoạn đầu, áp lực dư luận trong nước đã khiến chính quyền Mỹ ngần ngại khai thác những thắng lợi này. Việc hạn chế quy mô can thiệp và không mở rộng chiến trường ra miền Bắc đã tạo điều kiện cho quân đội Bắc Việt và Việt Cộng khôi phục lực lượng sau những thất bại ban đầu, đồng thời củng cố khả năng tiếp tế và duy trì cuộc chiến trường kỳ.
Tác giả cũng chỉ trích việc thiếu một chiến lược rõ ràng để đánh bại quân đội Bắc Việt. Chính quyền Mỹ dường như chỉ tập trung vào việc hỗ trợ quân đội Việt Nam Cộng hòa mà không có kế hoạch cụ thể để kết thúc cuộc chiến. Sự thiếu quyết đoán này, cùng với việc không trực tiếp can thiệp vào miền Bắc, đã cho phép Bắc Việt duy trì nguồn cung cấp vũ khí và nhân lực cho chiến trường miền Nam, gây áp lực không ngừng lên quân đội Việt Nam Cộng hòa.
Cuối cùng, Colby cho rằng quyết định rút quân vội vàng của Mỹ, chịu ảnh hưởng nặng nề bởi áp lực chính trị nội bộ, là sai lầm chí mạng. Ông tin rằng nếu Mỹ kiên trì với chiến lược ban đầu, mở rộng chiến trường ra miền Bắc và tận dụng lợi thế quân sự ban đầu, kết quả cuộc chiến có thể đã hoàn toàn khác. Thay vào đó, việc rút quân đã dẫn đến sự sụp đổ của Việt Nam Cộng hòa và chiến thắng cuối cùng thuộc về Bắc Việt.
“Một Chiến Thắng Bị Bỏ Lỡ” không chỉ là một hồi ký cá nhân mà còn là một bài học lịch sử quý giá. Qua phân tích khách quan và sâu sắc của Colby, cuốn sách cung cấp một góc nhìn mới về cuộc Chiến tranh Việt Nam, đồng thời đặt ra những câu hỏi quan trọng về vai trò của chiến lược, chính trị và quyết tâm trong việc định hình kết quả của một cuộc chiến. Đây là một tác phẩm không thể bỏ qua đối với những ai quan tâm đến lịch sử, chiến tranh và chính trị quốc tế, đồng thời mang đến những bài học sâu sắc có thể áp dụng trong việc phân tích và giải quyết các xung đột hiện đại.
