“Mù Lòa”, một kiệt tác siêu thực của nhà văn Bồ Đào Nha José Saramago, là một tác phẩm văn học đầy sức ám ảnh, đong đầy chất triết lý và ẩn dụ sâu sắc. Ra mắt năm 1995, cuốn tiểu thuyết nhanh chóng gây tiếng vang lớn trong giới văn chương và được chuyển thể thành phim điện ảnh, trình chiếu tại Liên hoan phim Cannes năm 2008. Bộ phim tái hiện một cách sống động thành phố kỳ lạ chìm trong dịch mù trắng đột ngột, mở ra một cuộc phiêu lưu đầy kỳ diệu và tưởng tượng vào thế giới hư cấu, nơi con người phải đối mặt với bản năng sinh tồn và những giá trị đạo đức.
Câu chuyện như một ngụ ngôn phong phú, xoáy sâu vào bản chất con người trong hoàn cảnh ngặt nghèo. Bằng lối viết tỉ mỉ, châm biếm đặc trưng, Saramago dẫn dắt người đọc vào một thế giới hỗn loạn, nơi ranh giới giữa thiện ác, văn minh và man rợ trở nên mong manh. Tác phẩm không chỉ khai thác nỗi sợ hãi trước dịch bệnh bí ẩn mà còn phơi bày sự yếu đuối, lòng tham, sự tàn ác và cả những tia sáng le lói của tình người, lòng trắc ẩn giữa bóng tối tuyệt vọng. Hành trình của các nhân vật, đặc biệt là người vợ của bác sĩ, là hành trình tìm kiếm ánh sáng giữa biển mù lòa, là cuộc đấu tranh để giữ gìn nhân tính.
Điểm đặc biệt của “Mù Lòa” không chỉ nằm ở cốt truyện độc đáo mà còn ở phong cách viết sáng tạo của Saramago. Ông sử dụng lối viết không dấu câu, không phân cách rõ ràng giữa lời thoại và lời dẫn truyện, tạo nên dòng chảy ý thức liên tục, cuốn hút người đọc vào mê hồn trận của câu chữ. Chính phong cách này càng làm tăng thêm sự mơ hồ, hỗn loạn, phản ánh chân thực thế giới hỗn mang mà các nhân vật đang trải qua.
Thông qua câu chuyện về căn bệnh mù lòa kỳ lạ, Saramago đặt ra những câu hỏi day dứt về bản chất của sự nhìn thấy và thấu hiểu. Đoạn kết với lời nói đầy triết lý của người vợ bác sĩ: “Em không nghĩ chúng ta đã hóa mù, em nghĩ từ trước đến giờ chúng ta vẫn mù, Mù nhưng nhìn được, Những người mù có thể nhìn được, nhưng không thấy”, mở ra một tầng nghĩa sâu sắc hơn về “sự mù lòa” trong tâm hồn con người. Liệu chúng ta thực sự nhìn thấy, hay chỉ đang nhìn mà không thấy? Liệu chúng ta có đang mù quáng trước những giá trị đích thực của cuộc sống?
José Saramago, sinh năm 1922 tại Azinhaga, Bồ Đào Nha, là một trong những nhà văn hàng đầu thế giới. Ông được biết đến với phong cách viết độc đáo, sự kết hợp giữa hiện thực và huyền ảo, chất châm biếm sâu cay và những triết lý nhân sinh sâu sắc. Sự nghiệp văn chương của ông đạt đến đỉnh cao khi được trao giải Nobel Văn học năm 1998, ghi nhận những đóng góp to lớn của ông cho văn học thế giới. “Mù Lòa” không chỉ là một tác phẩm xuất sắc của Saramago mà còn là một lời cảnh tỉnh, một lời kêu gọi con người hãy mở rộng tầm nhìn, thấu hiểu và trân trọng những giá trị đích thực của cuộc sống.
