“Mưa Xuân”, tiểu thuyết của tác giả Nhật Tiến, mở ra bằng một cái tên tưởng chừng bình dị: “bà cụ Quất”. Trong không gian ồn ào của Câu lạc bộ Người Cao Tuổi, cái tên ấy bất ngờ đánh thức dòng ký ức tưởng như đã ngủ vùi trong tâm trí ông Hưng. Nó gợi về một thời son trẻ sôi nổi, một thời mà ông đã gác lại để dấn thân vào những bộn bề của cuộc sống và đất nước thời hậu chiến. Ký ức về “bà cụ Quất” thôi thúc ông trở về Canh-Diễn, quê hương xưa cũ, nơi ghi dấu những kỷ niệm tình yêu và nhiệt huyết tuổi trẻ.
Quyết định đột ngột của ông Hưng khiến người con trai, một vị vụ trưởng đương chức, không khỏi ngạc nhiên pha lẫn chút châm biếm. Sự đối lập giữa hai thế hệ được thể hiện rõ nét qua thái độ của người con trước quyết định trở về vùng quê “nhếch nháp” của cha mình. Dù vậy, ông Hưng vẫn kiên định với quyết định của mình, bắt đầu hành trình trở về trên chiếc xe hơi bóng loáng do con trai sắp xếp. Cuộc trò chuyện với người tài xế trẻ tuổi, thạo đường sá, càng khơi gợi trong ông Hưng những hồi tưởng về quá khứ. Sự thay đổi chóng mặt của quê hương, từ con đường làng nhỏ hẹp đến khu chợ Đìa nhộn nhịp nay đã thành phố xá tấp nập, khiến ông không khỏi bàng hoàng, xao xuyến. Hình ảnh ngôi chợ cũ với những căn lều lụp xụp, những tiếng rao hàng, những gương mặt quen thuộc hiện về rõ mồn một trong ký ức, càng làm nổi bật sự khác biệt của hiện tại. Ông nhớ về những câu thơ của Đoàn Văn Cừ đã từng thuộc nằm lòng, nay như một lời than thở cho sự biến mất của một thời đã qua.
Bỏ lại sau lưng phố xá ồn ào, ông Hưng muốn níu giữ lại hình ảnh làng quê yên bình ngày xưa. Ông nhớ về những con đường nhỏ quanh co, những mái nhà tranh nép mình dưới bóng cây, những chiếc cầu tre bắc qua mương nước róc rách. Ông nhớ về những đêm trăng thanh gió mát, tiếng đom đóm lập lòe, tiếng trẻ con í ới đếm sao trên bầu trời trong vắt. Và không thể nào quên được mùi thơm lừng của khoai lang nướng lan tỏa trong không gian đêm khuya, hương vị giản dị mà ấm áp của quê hương.
Nhưng Canh-Diễn trong ký ức ông Hưng không chỉ có những khung cảnh thanh bình, mà còn là nơi chứng kiến những hoạt động sôi nổi của tuổi trẻ thời tiền cách mạng. Đó là những lớp học xóa mù chữ vang lên tiếng ê a học vần, là những buổi tập múa võ, tập bắn súng, tập đánh trận giả đầy hào hứng. Đó là lý tưởng giải phóng dân tộc cháy bỏng trong tim những thanh niên yêu nước, được hun đúc qua những bài hát cách mạng đầy khí thế, thôi thúc họ dấn thân vào cuộc đấu tranh vì một tương lai tươi sáng cho đất nước. “Mưa Xuân” hứa hẹn là một câu chuyện đầy xúc động về ký ức, về tình yêu, về những tháng ngày sôi nổi của tuổi trẻ và về sự biến đổi của quê hương theo dòng chảy thời gian.