Cuốn sách “Nam Cao Nhà Văn Hiện Thực Xuất Sắc” của tác giả Phương Ngân là một công trình nghiên cứu nghiêm túc và toàn diện về cuộc đời, sự nghiệp và di sản văn học của nhà văn Nam Cao – một trong những cây bút hiện thực xuất sắc nhất của văn học Việt Nam. Thông qua lăng kính phân tích sắc sảo, tác giả Phương Ngân đã khắc họa chân dung một Nam Cao đa diện: từ một người nghệ sĩ tài hoa đến một người trí thức giàu lòng yêu nước, từ những trải nghiệm sống đầy biến động đến những sáng tạo nghệ thuật mang đậm dấu ấn thời đại.
Tác phẩm mở đầu bằng việc đặt Nam Cao trong bối cảnh văn học Việt Nam giai đoạn sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, thời điểm văn học cách mạng đang phát triển mạnh mẽ với sứ mệnh phản ánh chân thực cuộc sống của nhân dân lao động. Trong dòng chảy sôi động ấy, Nam Cao nổi lên như một trong những người tiên phong đặt nền móng cho dòng văn học hiện thực, góp phần làm phong phú thêm bức tranh văn học nước nhà.
Hành trình sáng tạo của Nam Cao được tác giả Phương Ngân tái hiện một cách chi tiết và xúc động. Từ tuổi thơ nghèo khó tại Hà Nội sau khi mồ côi cả cha lẫn mẹ, đến những nỗ lực vươn lên trong học tập với việc thi đỗ vào trường Cao đẳng Sư phạm Đông Dương, rồi những tháng ngày lăn lộn mưu sinh với đủ nghề như giáo viên, thông dịch viên, nhà báo… Tất cả những trải nghiệm sống ấy đã hun đúc nên một tâm hồn nhạy cảm, một cái nhìn sâu sắc về cuộc đời và con người, tạo tiền đề cho sự nghiệp văn chương sau này.
Năm 1940, Nam Cao chính thức bước vào văn đàn với truyện ngắn đầu tay “Mùa hè đỏ lửa”, đánh dấu sự ra đời của một tài năng văn chương mới. Những tác phẩm tiếp theo như “Đời lành đời dài”, “Chuyện của Pạc”… càng khẳng định vị thế của ông trong dòng văn học hiện thực Việt Nam. Với lối viết giản dị mà sâu sắc, Nam Cao đã chạm đến những góc khuất của xã hội, phản ánh chân thực cuộc sống của người dân lao động, những số phận nhỏ bé bị cuốn vào vòng xoáy của thời cuộc.
Sau Cách mạng Tháng Tám, Nam Cao không chỉ tiếp tục sáng tác mà còn tích cực tham gia các hoạt động văn nghệ và báo chí. Ông giữ chức vụ Tổng thư ký Hội Văn học Nghệ thuật liên khu III, đóng góp sức mình cho sự nghiệp cách mạng. Tuy nhiên, cuộc đời và sự nghiệp của ông đã phải dừng lại quá sớm ở tuổi 34 do hoàn cảnh chiến tranh và sức khỏe yếu kém, để lại niềm tiếc thương vô hạn cho nền văn học nước nhà.
Phần trọng tâm của cuốn sách là những phân tích sâu sắc về các tác phẩm tiêu biểu của Nam Cao. Từ “Mùa hè đỏ lửa”, “Đời lành đời dài”, “Chuyện của Pạc”, “Lũy thép” đến “Chuyện của người tù”… tác giả Phương Ngân đã tỉ mỉ phân tích từng chi tiết, từng hình tượng, từng câu chữ để làm nổi bật tài năng quan sát tinh tế, khả năng miêu tả chân thực đời sống xã hội và tấm lòng nhân văn sâu sắc của Nam Cao. Qua đó, khẳng định giá trị nghệ thuật và ý nghĩa xã hội to lớn của những tác phẩm này trong dòng chảy văn học hiện thực Việt Nam.
Không chỉ phân tích nội dung tác phẩm, tác giả Phương Ngân còn đi sâu vào phong cách nghệ thuật độc đáo của Nam Cao. Đó là lối viết giản dị, gần gũi đời thường nhưng lại ẩn chứa chiều sâu tâm lý phức tạp. Ngôn ngữ trong tác phẩm của ông chính là ngôn ngữ của nhân dân, mộc mạc mà thấm thía. Bên cạnh đó, Nam Cao còn rất thành công trong việc sử dụng hình ảnh, biểu tượng và cảm xúc để diễn tả tâm trạng nhân vật và tình huống truyện, tạo nên sức ám ảnh khó phai cho người đọc.
Cuốn sách “Nam Cao Nhà Văn Hiện Thực Xuất Sắc” của tác giả Phương Ngân không chỉ là một công trình nghiên cứu học thuật giá trị mà còn là một lời tri ân sâu sắc đến nhà văn Nam Cao, góp phần tôn vinh và lan tỏa di sản văn học quý báu của ông đến với đông đảo bạn đọc. Tác phẩm là một tài liệu tham khảo hữu ích cho những ai yêu mến văn học Nam Cao nói riêng và văn học Việt Nam nói chung.
