Nghệ thuật sân khấu, một lăng kính phản chiếu văn minh của một dân tộc, luôn là điểm đến không thể bỏ qua đối với bất kỳ du khách nào. Việt Nam, với bề dày văn hóa đặc sắc, tự hào sở hữu ba loại hình sân khấu độc đáo: Hát Bội, Cải Lương và Thoại Kịch. Mỗi loại hình đều mang trong mình những giá trị nghệ thuật riêng biệt, hứa hẹn mang đến cho người xem những trải nghiệm văn hóa phong phú.
Hát Bội, với phong cách cổ điển và hình thức biểu diễn mang đậm tính ước lệ, tượng trưng cho “Nho phong sĩ khí” của người Việt. Loại hình này thường khắc họa những gương trung thần nghĩa sĩ, những câu chuyện về tiết hạnh, tình bạn, lòng trung thành và hiếu thảo. Những tình huống éo le, gay cấn trong lịch sử Trung Quốc và Việt Nam được tái hiện trên sân khấu Hát Bội, gửi gắm những bài học quý giá cho hậu thế. Tuy nhiên, nghệ thuật Hát Bội đòi hỏi người xem sự chú ý và quan sát tỉ mỉ để có thể thấu hiểu hết những giá trị sâu sắc ẩn chứa trong từng điệu bộ, lời ca.
Khác với Hát Bội, Cải Lương lại mang tính bình dân, dễ hiểu và gần gũi với đông đảo khán giả. Với cách bố cục, phân màn và dàn cảnh phỏng theo lối Âu châu, Cải Lương dễ dàng tiếp cận và thu hút người xem. Đặc biệt, khi diễn tả những câu chuyện xã hội, Cải Lương càng trở nên gần gũi và hấp dẫn hơn, kể cả đối với khán giả nước ngoài.
Thoại Kịch, một loại hình sân khấu non trẻ, đang trong thời kỳ phát triển. Dù vậy, một số vở kịch đã gây được ấn tượng mạnh mẽ nhờ tài năng diễn xuất của các nghệ sĩ ưu tú.
Cuốn sách “Nghệ thuật sân khấu Việt Nam” của tác giả Trần Văn Khải sẽ dẫn dắt bạn đọc khám phá chi tiết ba loại hình sân khấu đặc sắc này. Tác giả đã dày công nghiên cứu, phân tích những đặc điểm riêng của từng loại hình, đồng thời trích dẫn những câu hát Bội, bài ca Cải Lương của các soạn giả nổi tiếng để làm tài liệu minh họa. Tác giả cũng chân thành gửi lời cảm tạ đến các soạn giả vì chưa thể xin phép sử dụng tác phẩm do chưa rõ địa chỉ liên lạc.
Cuối cùng, tác giả cũng giải thích rõ sự khác biệt giữa hai danh từ “Hát Bội” và “Hát Bộ” thường gây nhầm lẫn. Dựa trên các từ điển cổ, tác giả khẳng định “Hát Bội” mới là danh từ chính xác, xuất phát từ nghĩa “gia bội” – thêm lên gấp hai, gấp ba, thể hiện rõ nét đặc trưng phóng đại trong diễn xuất của loại hình này. “Hát Bộ” là danh từ xuất hiện sau này, khi Cải Lương ra đời, nhằm phân biệt với lối diễn ít múa may của Cải Lương, và do đó không phản ánh đúng bản chất của Hát Bội. Xin trân trọng kính mời quý độc giả đón đọc!
