Cuốn sách “Nghệ thuật Xử Thế: Giỏi Vuông Giỏi Tròn” của tác giả Đinh Viễn Trí, xuất bản bởi Đông Phương Trí, khai thác triết lý cổ xưa của Trung Hoa về sự hài hòa giữa “vuông” và “tròn” để ứng dụng vào nghệ thuật đối nhân xử thế. “Giỏi vuông giỏi tròn” được ví như quy luật tự nhiên, thể hiện qua câu trong Kinh Dịch: “Thiên hành kiện, quân tử dĩ tự cường bất tức” (Trời vận động mạnh mẽ, người quân tử lấy đó làm gương để tự cường không ngừng) và “Địa thế khôn, quân tử dĩ hậu đức tải vật” (Đất vị trí thuận lợi, người quân tử lấy đó làm gương để nâng đỡ vạn vật). Hình tròn tượng trưng cho sự vận động không ngừng, tuần hoàn của các thiên thể, còn hình vuông biểu thị cho sự vững chãi, bao la của đất. Sự kết hợp này chính là sách lược để hiểu đời, trị nước, hướng tới sự tốt lành, thái bình thịnh trị.
Hình ảnh “tròn” được ví như tấm lòng bao dung, ôm trọn cả thế giới, còn “vuông” lại được ví với sự trường tồn bất biến của tạo hóa. Tác giả dẫn chứng hình tượng Đặng Tiểu Bình, một nhà kiến trúc sư vĩ đại, với “tay trái vẽ tròn, tay phải vẽ vuông”, đã vận dụng triết lý này một cách tài tình vào chiến lược “Một nước hai chế độ”. “Một nước” – cái “vuông” bất biến, ứng với vạn biến của tình hình. “Hai chế độ” – cái “tròn” linh hoạt, lại ứng với cái bất biến của chủ quyền quốc gia. Chiến lược này đã mở ra bước ngoặt lịch sử, đưa Hồng Kông và Ma Cao trở về với đất mẹ. Tác giả cũng đặt ra câu hỏi về phản ứng của Đài Loan trước chính sách này, liệu có phù hợp với bối cảnh lịch sử, thuận lòng dân, và hài hòa với triết lý “vuông tròn”? Ông dẫn lời Trang Tử và tác phẩm “Toàn kinh” để nhấn mạnh sự tương hỗ, tồn tại song song của “vuông” và “tròn”: “Trong vuông có tròn, trong tròn có vuông”.
“Giỏi vuông giỏi tròn” chính là cảnh giới cao nhất trong đối nhân xử thế. Con người nên noi theo trời đất, vừa mạnh mẽ, tự cường như trời, vừa chất phác, bao dung như đất. Mọi khía cạnh của cuộc sống, từ vinh nhục, được mất, khôn dại, đều nằm trong sự vận động của “vuông” và “tròn”. Tục ngữ có câu “Tròn thì không vững, vuông thì không đổ”, ngụ ý làm người không nên quá nhu nhược, cũng không nên quá cứng nhắc. Nhu nhược quá sẽ trở nên vô dụng, cứng nhắc quá sẽ dẫn đến cô lập, thậm chí gây hại cho bản thân và xã hội.
Việc dung hòa giữa “vuông” và “tròn” trong cuộc sống là một thử thách, đòi hỏi sự nỗ lực không ngừng. Tuy nhiên, chỉ cần kiên trì, tích cực học hỏi kinh nghiệm của người đi trước, chúng ta sẽ nhận ra “trong khó có dễ”. Bí quyết thành công được tác giả đúc kết trong một câu: “Làm người phải theo trời đất, thuận theo vuông, thuận theo tròn”. Phần đầu của cuốn sách tập trung vào việc “làm người”, phân tích sâu hơn về ý nghĩa của “vuông” và “tròn” dưới nhiều góc độ: động – tĩnh, chỉnh thể – bộ phận, thể – dụng, linh hoạt – nguyên tắc. “Tròn” là động, là chỉnh thể, là cái “thể”, mang tính viên mãn, linh hoạt. “Vuông” là tĩnh, là bộ phận, là cái “dụng”, mang tính quy tắc, nguyên tắc. Người xưa quan niệm “trí dục viên nhi hạnh dục phương” (trí tuệ nên tròn, hành động nên vuông), nghĩa là cần có tư duy linh hoạt, toàn diện nhưng hành động phải dựa trên nguyên tắc, quy củ. Từ đó, tác giả đi sâu vào phân tích các yếu tố cốt lõi của việc “làm người” như lập chí, dưỡng tâm, tự tin và xây dựng lòng tin, tất cả đều xoay quanh việc vận dụng hài hòa giữa “vuông” và “tròn” để đạt đến sự thành công và viên mãn trong cuộc sống.
