Cuốn sách “Ngụ Ngôn” của tác giả Doãn Quốc Sỹ đưa chúng ta vào một hành trình khám phá thú vị về thể loại văn học đặc sắc này. Cuốn sách bắt đầu bằng việc xem xét nguồn gốc của ngụ ngôn, cả ở phương Đông lẫn phương Tây, phá vỡ quan niệm quen thuộc cho rằng Aesop là thủy tổ duy nhất của thể loại này. Trên thực tế, bài ngụ ngôn cổ nhất được biết đến lại thuộc về Trung Hoa.
Hành trình khám phá ngụ ngôn phương Đông bắt đầu từ Trung Hoa, với bài thơ “Quạ Kia” của Châu Công, ra đời hơn một ngàn năm trước Tây lịch. Tác phẩm này không chỉ là một bài thơ ngụ ngôn mà còn mang đậm tính lịch sử, phản ánh bối cảnh chính trị phức tạp thời đó. Tiếp theo, cuốn sách đưa chúng ta đến với Ấn Độ, nơi ngụ ngôn mang màu sắc triết lý xuất thế, thể hiện rõ nét qua những câu chuyện dụ ngôn trong kinh sách Phật giáo. Đặc biệt, cuốn sách cũng đề cập đến tập cổ thư Panchatantra (Ngũ Thư) – nguồn gốc ngụ ngôn cổ xưa của Ấn Độ, với những câu chuyện dài, đan xen, mang đậm tính giáo huấn.
Cuối cùng, trong hành trình khám phá ngụ ngôn phương Đông, tác giả giới thiệu về ngụ ngôn Việt Nam, với cả hai thể loại văn vần và văn xuôi, bằng cả Hán ngữ và Việt ngữ. Từ những tản văn Hán Nôm đến những bài ca dao dí dỏm, ta thấy được sự phong phú và đa dạng của ngụ ngôn Việt Nam. Đặc biệt, cuốn sách nhấn mạnh vào vai trò của ca dao như một tiền thân của ngụ ngôn, với những câu chuyện ngắn gọn, súc tích mà ẩn chứa nhiều tầng ý nghĩa sâu sắc về cuộc sống và con người.
Chuyển sang phương Tây, cuốn sách bắt đầu với ngụ ngôn Hy Lạp, nơi Aesop được coi là người đặt nền móng cho thể loại này. Từ những câu chuyện truyền miệng đến những bản ghi chép thành văn của Phaedrus và Babrius, ngụ ngôn Aesop đã ảnh hưởng sâu rộng đến văn học Âu châu.
Hành trình tiếp tục đến với Pháp, nơi ngụ ngôn phát triển rực rỡ từ thế kỷ 12 với Marie de France và “Sự tích con chồn xảo quyệt”. Đỉnh cao của ngụ ngôn Pháp thuộc về Jean de La Fontaine, người đã nâng nghệ thuật thơ ngụ ngôn lên một tầm cao mới.
Cuốn sách cũng không bỏ qua ngụ ngôn Đức và Anh, với những tác phẩm tiêu biểu như Reinecke Fuchs của Đức và Canterbury Tales của Chaucer. Tác giả Doãn Quốc Sỹ đã khéo léo dẫn dắt người đọc qua một hành trình xuyên suốt lịch sử và địa lý, khám phá sự đa dạng và phong phú của thể loại ngụ ngôn. “Ngụ Ngôn” không chỉ là một cuốn sách nghiên cứu học thuật mà còn là một cuộc phiêu lưu đầy thú vị vào thế giới của những câu chuyện ẩn dụ, giúp chúng ta hiểu thêm về bản chất con người và xã hội.
