“Ngục Trung Thư – Đời Cách Mệnh” là tác phẩm ghi lại những năm tháng gian khổ nhưng cũng đầy khí phách của nhà cách mạng Phan Bội Châu trong ngục Trung Sơn, Quảng Trị, dưới ách thống trị của thực dân Pháp. Dưới dạng nhật ký, trải dài từ năm 1908 đến 1917, cuốn sách hé lộ một cách chân thực và sâu sắc thế giới nội tâm, tư tưởng, cũng như hoạt động không ngừng nghỉ của một con người kiên trung với lý tưởng giải phóng dân tộc.
Phan Bội Châu, tiên phong của phong trào Đông Du và Duy Tân, đã bị bắt giữ và lưu đày khắp nơi trước khi bị giam cầm tại ngục Trung Sơn suốt chín năm ròng. Những trang viết trong “Ngục Trung Thư – Đời Cách Mệnh” không chỉ đơn thuần là dòng hồi ức cá nhân, mà còn là bức tranh sống động về cuộc sống tù đày khắc nghiệt, nơi cái đói, cái rét, bệnh tật luôn rình rập. Giữa muôn vàn khó khăn, Phan Bội Châu vẫn giữ vững ý chí sắt đá, miệt mài đọc sách, suy ngẫm về vận mệnh đất nước, viết văn và truyền dạy kiến thức cho các đồng đội.
Bên cạnh những dòng tâm sự về cuộc sống trong tù, cuốn sách còn tái hiện những cuộc tranh luận nảy lửa giữa Phan Bội Châu và các quan chức Pháp về chính trị, lịch sử và văn hóa Việt Nam. Qua đó, người đọc nhận thấy rõ sự uyên bác, lòng yêu nước nồng nàn và tinh thần bất khuất của một nhà cách mạng chân chính. Điều đáng kinh ngạc là ngay cả trong hoàn cảnh bị giam cầm, Phan Bội Châu vẫn duy trì liên lạc với bên ngoài, tiếp tục lãnh đạo phong trào yêu nước, tổ chức giáo dục thanh niên, và không ngừng vạch ra những kế hoạch khôi phục độc lập cho dân tộc.
“Ngục Trung Thư – Đời Cách Mệnh” là nơi hội tụ những tư tưởng cách mạng tiến bộ của Phan Bội Châu, từ Đông Du, Duy Tân đến Tương Ứng Chính Trị, thể hiện tầm nhìn chiến lược và khát vọng cháy bỏng về một nước Việt Nam tự do. Tác phẩm không chỉ là di sản tinh thần vô giá của Phan Bội Châu, mà còn là một phần lịch sử hào hùng của phong trào yêu nước Việt Nam dưới thời Pháp thuộc. Bản dịch của cụ Đào Trinh Nhất góp phần đưa “Ngục Trung Thư – Đời Cách Mệnh” đến gần hơn với độc giả, giúp chúng ta hiểu sâu sắc hơn về cuộc đời, tư tưởng và sự nghiệp cách mạng vĩ đại của một trong những nhà lãnh đạo tiên phong của phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc. Mời bạn đọc cùng khám phá.
