Kurt Vonnegut đưa người đọc vào một hành trình kỳ lạ và ám ảnh trong tiểu thuyết “Người Không Quê Hương”, xoay quanh cuộc đời đầy biến động của Billy Pilgrim. Từ một bác sĩ nha khoa bình thường ở Ohio, Billy bị cuốn vào vòng xoáy tàn khốc của Chiến tranh thế giới thứ hai, trở thành tù binh chiến tranh của Đức và chứng kiến sự hủy diệt kinh hoàng của Dresden trong trận bom oanh tạc năm 1945. Trải nghiệm kinh hoàng này để lại trong Billy những vết sẹo tâm lý sâu sắc, khiến anh mắc chứng rối loạn stress sau sang chấn và liên tục bị giằng xé giữa hiện tại, quá khứ và cả… tương lai.
Sự phi tuyến tính trong lối kể chuyện của Vonnegut phản ánh chính sự hỗn loạn trong tâm trí Billy. Người đọc được đưa đi qua những mảnh ghép thời gian rời rạc, từ thời thơ ấu đến những năm tháng chiến tranh, rồi đến một tương lai xa lạ trên hành tinh Tralfamadore. Chính tại đây, sau khi bị bắt cóc bởi người ngoài hành tinh, Billy được tiếp cận một quan niệm hoàn toàn mới về thời gian – một khối thống nhất, bất biến, nơi mọi khoảnh khắc đều tồn tại đồng thời. Cái chết, vì thế, không còn là sự kết thúc mà chỉ là một điểm tĩnh lặng trong dòng chảy vĩnh hằng của thời gian.
Trở về Trái Đất với tư tưởng mới mẻ này, Billy, giờ đây là một doanh nhân giàu có, vẫn không thể thoát khỏi những ám ảnh chiến tranh. Anh tiếp tục bị mắc kẹt trong mê cung ký ức, trở thành một “người không quê hương”, lạc lõng giữa thế giới thực tại và những chuyến du hành thời gian bất chợt. Cái nhìn của người Tralfamadore về cái chết, dù mang đến cho Billy một sự an ủi nhất định, cũng đồng thời khiến anh càng thêm xa cách với cuộc sống trần tục.
Cuối cùng, số phận của Billy kết thúc trong một vụ tai nạn máy bay. Tuy nhiên, cái chết này, dưới góc nhìn của người Tralfamadore, không phải là một bi kịch mà chỉ là một khoảnh khắc bình thường trong sự tồn tại vĩnh cửu. Thông qua câu chuyện của Billy Pilgrim, “Người Không Quê Hương” không chỉ là một câu chuyện phản chiến mạnh mẽ mà còn là một cuộc khám phá sâu sắc về bản chất của thời gian, ký ức, sự tồn tại và ý nghĩa của cuộc sống con người. Vonnegut đan xen tài tình giữa hiện thực tàn khốc của chiến tranh và yếu tố khoa học viễn tưởng, tạo nên một tác phẩm vừa ám ảnh vừa day dứt, khiến người đọc phải suy ngẫm về những giá trị nhân văn sâu sắc.
