David Quammen, một trong những nhà báo và tác giả có ảnh hưởng nhất hiện nay, ba lần đoạt giải thưởng Tạp chí Quốc gia Hoa Kỳ, đã mang đến cho độc giả một tác phẩm đầy sức mạnh và hấp dẫn: “Nguồn Gốc Dịch Bệnh: Động Vật, Con Người Và Đại Dịch Toàn Cầu Tiếp Theo”. Qua ngòi bút sắc sảo, Quammen đã dệt nên một câu chuyện trinh thám khoa học ly kỳ, nơi những kẻ sát nhân không phải là người, mà là virus, vi khuẩn và các sinh vật đơn bào gây bệnh cho động vật, đôi khi gieo rắc nỗi kinh hoàng cho cả loài người.
Mỗi chương sách là một cuộc điều tra tỉ mỉ, theo chân đội ngũ “thám tử” đa quốc gia truy đuổi một mầm bệnh nguy hiểm. Hành trình của Quammen đưa chúng ta từ những đồn đoán ban đầu, những cái chết bí ẩn tưởng chừng rời rạc, đến việc lần theo dấu vết, từng bước vén màn bí mật, cho đến khi chân tướng thủ phạm cuối cùng được phơi bày. Ngay từ chương đầu tiên, với câu chuyện về virus Ebola tàn phá cả ngựa và con người, tác phẩm đã cuốn hút người đọc vào vòng xoáy của sự sống và cái chết, với những hình ảnh ám ảnh về dịch bệnh. Tuy nhiên, “Nguồn Gốc Dịch Bệnh” không sa đà vào những miêu tả giật gân, mà tập trung vào việc khám phá sâu sắc về các dịch bệnh, những gì chúng ta đã biết và làm thế nào để dự phòng những căn bệnh mới xuất hiện trong tương lai, đồng thời giảm thiểu hậu quả của chúng.
Tác phẩm không chỉ đơn thuần kể về các loại virus, vi khuẩn, mà còn đi sâu vào cơ chế lây truyền đầy tinh vi của chúng. Từ phân, dịch tiết, chấy nhầy, máu, Quammen phơi bày những con đường lây nhiễm, những hành vi tưởng chừng vô hại của con người lại có thể dẫn đến hậu quả khôn lường: leo cây, uống nước chảy xuống từ lá cây, ăn thịt động vật hoang dã, hay đơn giản chỉ là chạm vào động vật đã chết. “Đồng phạm” trong những vụ án dịch bệnh này cũng được Quammen đặc biệt chú ý: lợn, chim, khỉ, khỉ đột, dơi – những loài vật chủ trung gian mang mầm bệnh trước khi truyền sang con người.
“Nguồn Gốc Dịch Bệnh” không chỉ là một cuốn sách về dịch bệnh, mà còn là một tác phẩm nghệ thuật về sự lan truyền của các loại bệnh truyền nhiễm và tác động của chúng đối với con người và môi trường. Bên cạnh những bệnh dịch cổ điển như đậu mùa, sốt xuất huyết, cúm Tây Ban Nha, Quammen còn đề cập đến những loại bệnh mới nổi, cung cấp cái nhìn tổng quan về sự phát triển và diễn biến của chúng, từ khi mới xuất hiện cho đến khi trở thành đại dịch toàn cầu. Tác giả cũng phân tích vai trò của con người trong việc lan truyền dịch bệnh, từ hoạt động săn bắt, tiêu thụ thịt động vật hoang dã, xâm nhập vào các khu vực tự nhiên, cho đến sự tiếp xúc với các loài động vật mang mầm bệnh. Toàn cầu hóa và sự di chuyển của con người cũng được xem xét như một yếu tố quan trọng góp phần vào sự lây lan nhanh chóng của dịch bệnh.
Sức hấp dẫn của tác phẩm nằm ở sự kết hợp hài hòa giữa khoa học và văn chương. Ngôn ngữ mạch lạc, hấp dẫn cùng với những câu chuyện lịch sử, những trải nghiệm cá nhân được lồng ghép khéo léo, giúp độc giả dễ dàng tiếp cận và hiểu được những vấn đề khoa học phức tạp. Không chỉ dừng lại ở việc phân tích, Quammen còn đề cập đến các biện pháp phòng chống và kiểm soát dịch bệnh, nhấn mạnh tầm quan trọng của nghiên cứu, hiểu biết về nguồn gốc và cách lan truyền của bệnh. Ông cũng đề cao vai trò của chính phủ, tổ chức y tế và cộng đồng trong việc đối phó với dịch bệnh, từ việc cung cấp thông tin, hỗ trợ người dân, cho đến việc xây dựng chính sách và các biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Thông điệp về bảo vệ môi trường và sự đa dạng sinh học như một cách ngăn chặn sự xuất hiện và lan truyền của dịch bệnh cũng được Quammen truyền tải mạnh mẽ.
Xuất bản năm 2012, “Nguồn Gốc Dịch Bệnh” đã thể hiện tầm nhìn xa trông rộng của David Quammen, khi những phân tích và dự đoán của ông về nguy cơ đại dịch từ động vật đã thu hút sự quan tâm của truyền thông toàn cầu. Cuốn sách là một lời cảnh tỉnh, đồng thời cũng là nguồn kiến thức quý báu giúp chúng ta hiểu rõ hơn về mối liên hệ phức tạp giữa con người, động vật và môi trường, từ đó có những hành động thiết thực để bảo vệ sức khỏe cộng đồng và sự bền vững của hành tinh.
