Francis Fukuyama, trong cuốn sách đồ sộ “Nguồn Gốc Trật Tự Chính Trị: Từ Thời Tiền Sử Tới Cách Mạng Pháp”, đưa chúng ta vào một hành trình khám phá lịch sử chính trị nhân loại, từ những cộng đồng tiền sử sơ khai cho đến cuộc Cách mạng Pháp đầy biến động. Xuất bản lần đầu năm 1992, tác phẩm này không chỉ đơn thuần kể lại lịch sử mà còn phân tích sâu sắc quá trình hình thành, phát triển và biến đổi của trật tự chính trị qua hàng thiên niên kỷ.
Từ bản năng bầy đàn nguyên thủy, con người đã dần hình thành nên các cộng đồng, nhưng bước ngoặt thực sự đến từ cuộc Cách mạng Nông nghiệp khoảng 10.000 năm trước Công nguyên. Sự định cư và sản xuất nông nghiệp đã dẫn đến sự ra đời của nhà nước, phân tầng xã hội và đánh dấu bước chuyển mình quan trọng trong việc tổ chức xã hội loài người. Từ những xã hội bộ lạc ban đầu, nhu cầu quản lý cộng đồng ngày càng lớn và phức tạp đã thúc đẩy sự tập trung quyền lực, dẫn đến sự hình thành của các chế độ quân chủ chuyên chế, thống trị châu Âu và Trung Đông từ thế kỷ thứ 6 đến thế kỷ 15.
Tuy nhiên, quyền lực tuyệt đối không tồn tại mãi mãi. Sự trỗi dậy của các quốc gia đô thị, cùng với sự phát triển của tư tưởng dân tộc và cá nhân từ thế kỷ 15, đã làm suy yếu chế độ quân chủ chuyên chế, mở đường cho sự bành trướng của chế độ quân chủ hạn chế và sự hình thành của các nhà nước quốc gia hiện đại. Đây là giai đoạn chuyển giao quyền lực đầy biến động, đặt nền móng cho những thay đổi chính trị sâu rộng sau này.
Thế kỷ 18 chứng kiến sự bùng nổ của các tư tưởng Khai sáng, đề cao dân chủ, tự do và quyền cá nhân. Những tư tưởng tiến bộ này đã châm ngòi cho các cuộc cách mạng tư sản, tiêu biểu là Cách mạng Anh năm 1688 và Cách mạng Pháp năm 1789, lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế và thiết lập nền dân chủ tư sản hiện đại. Cách mạng Pháp, với sức ảnh hưởng lan rộng, được xem là cột mốc quan trọng, mở ra một kỷ nguyên mới trong lịch sử chính trị thế giới.
Từ đó, các nguyên tắc dân chủ, tự do và bình đẳng đã lan tỏa khắp châu Âu và toàn cầu, tuy nhiên, trật tự chính trị hiện đại không ngừng phát triển và biến đổi dưới tác động của các biến cố chính trị, xã hội và tư tưởng trong thế kỷ 20. “Nguồn Gốc Trật Tự Chính Trị” của Fukuyama không chỉ dừng lại ở Cách mạng Pháp mà còn gợi mở cho chúng ta về những chuyển động không ngừng của lịch sử và sự phức tạp của trật tự chính trị trong thế giới hiện đại.
Thông qua phân tích sắc bén và cái nhìn toàn diện, Fukuyama đã vẽ nên một bức tranh lịch sử chính trị sống động, giúp độc giả hiểu rõ hơn về nguồn gốc, bản chất và sự biến đổi không ngừng của chính quyền. Bản dịch tiếng Việt của Nguyễn Khắc Giang càng giúp công trình nghiên cứu quan trọng này đến gần hơn với độc giả Việt Nam, mở ra cơ hội khám phá và suy ngẫm về lịch sử và tương lai của trật tự chính trị.
