Cuốn sách “Những Đỉnh Cao Chỉ Huy” của Daniel Yergin là một hành trình khai phá lịch sử kinh tế thế kỷ 20, khảo sát sâu sắc cuộc chuyển đổi từ kỷ nguyên nhà nước sang kỷ nguyên thị trường. Trải dài gần 900 trang sách, tác phẩm cung cấp tư duy và tư liệu phong phú, đặt ra câu hỏi cốt lõi: Tại sao cần chuyển đổi sang thị trường? Câu trả lời không chỉ nằm ở việc tối ưu hóa hiệu quả kinh tế mà còn liên quan đến những thách thức và cơ hội của một thế giới toàn cầu hóa ngày càng phức tạp. Sự chuyển đổi này không phải là một quá trình đơn giản hay bất khả kháng, mà là một phần tất yếu của sự phát triển và tiến hóa xã hội.
Ranh giới giữa nhà nước và thị trường chưa bao giờ được xác định một cách dễ dàng, mà luôn là tâm điểm của những cuộc đấu tranh về trí tuệ và chính trị. Chính những cuộc chiến này đã và đang tạo ra những biến động lớn, ảnh hưởng sâu rộng đến diện mạo thế giới hiện đại và tiếp tục định hình thế kỷ 21. “Những Đỉnh Cao Chỉ Huy” không chỉ là một tài liệu nghiên cứu mà còn là cẩm nang quý giá, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về những cuộc đấu tranh, thách thức và cơ hội của thế giới kinh doanh và chính trị trong thế kỷ trước và đương đại.
Hành trình đọc “Những Đỉnh Cao Chỉ Huy” là một trải nghiệm đáng nhớ, đòi hỏi sự kiên trì và tìm tòi. Việc sắp xếp nội dung theo trình tự nhân quả, xoay quanh các sự kiện then chốt và tác động của chúng lên các nhóm quốc gia, mang đến một cái nhìn toàn diện về bức tranh kinh tế thế giới. Để nắm bắt trọn vẹn nội dung cuốn sách, độc giả cần có kiến thức về lịch sử kinh tế thế giới và các mô hình dẫn dắt kinh tế quốc gia. Cuốn sách được xem như một sự mở rộng của những nghiên cứu về thể chế kinh tế, cung cấp bằng chứng cho sự cần thiết của kinh tế thị trường.
“Những Đỉnh Cao Chỉ Huy” bắt đầu bằng việc phân tích bối cảnh lịch sử, nơi Lenin khởi xướng Chính sách Kinh tế Mới, cho phép sự quay trở lại của tiểu thương và nông nghiệp tư nhân, nhưng vẫn giữ vững quyền kiểm soát của nhà nước đối với những “đỉnh cao chỉ huy” của nền kinh tế. Thời kỳ hậu Thế chiến thứ hai chứng kiến sự thịnh vượng của quản lý nhà nước và nền kinh tế hỗn hợp. Tuy nhiên, sau ba thập kỷ, những điểm yếu của mô hình này dần bộc lộ, dẫn đến khủng hoảng kinh tế và niềm tin. Chính từ đây, làn sóng chuyển đổi từ kiểm soát nhà nước sang điều tiết thị trường bắt đầu lan rộng, khởi nguồn từ những chính sách kiên định của Margaret Thatcher ở Anh, rồi đến châu Âu, châu Á và lan rộng toàn cầu sau sự sụp đổ của Liên Xô. Cuốn sách lập luận rằng sự chuyển đổi này, dù khắc nghiệt, nhưng là cần thiết cho sự phát triển kinh tế – xã hội.
Cuốn sách không chỉ ca ngợi vai trò của thị trường mà còn công bằng nhìn nhận những đóng góp to lớn của nhà nước trong phát triển kinh tế, đặc biệt là ở các nước tư bản phát triển. Tuy nhiên, tác giả cũng chỉ ra những sai lầm của nhà nước trong các hệ thống kinh tế khác nhau, gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Mục tiêu của cuốn sách không phải là phủ nhận vai trò của nhà nước mà là làm rõ những thất bại của nó để giúp nền kinh tế thị trường vận hành hiệu quả hơn.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa, “Những Đỉnh Cao Chỉ Huy” đặt ra những câu hỏi về vai trò và chức năng của nhà nước trong tương lai. Khi quyền lực nhà nước bị giới hạn trong phạm vi quốc gia, liệu “những đỉnh cao chỉ huy” còn giá trị gì? Nhà nước sẽ tham gia vào quá trình phát triển toàn cầu bằng cách nào? Cuốn sách cung cấp những gợi ý và câu trả lời, mang đến góc nhìn sâu sắc về mối quan hệ giữa nhà nước và thị trường trong thế kỷ 21. Đối với những quốc gia đang trong quá trình chuyển đổi sang kinh tế thị trường, “Những Đỉnh Cao Chỉ Huy” là một nguồn tham khảo quý giá, giúp định hướng chiến lược phát triển trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng.
