“Ông Già Goriot” của Honoré de Balzac, xuất bản lần đầu năm 1835, là một kiệt tác thuộc bộ tiểu thuyết đồ sộ “Tấn trò đời”. Lấy bối cảnh Paris năm 1819, tác phẩm xoay quanh số phận ba nhân vật chính: ông lão Goriot, tù nhân vượt ngục Vautrin và chàng sinh viên luật trẻ tuổi Eugène de Rastignac. “Ông Già Goriot” không chỉ là một trong những tác phẩm quan trọng nhất của Balzac, mà còn đóng vai trò then chốt, mở ra hướng đi kết nối các tác phẩm khác trong “Tấn trò đời” thông qua nhân vật Rastignac. Tác phẩm là minh chứng rõ nét cho chủ nghĩa hiện thực trong văn phong Balzac, với những nhân vật được khắc họa sống động, đầy chiều sâu và tâm lý phức tạp.
Honoré de Balzac (1799-1850) là cây đại thụ của văn học hiện thực Pháp thế kỷ 19, nổi tiếng với những tác phẩm kinh điển như “Miếng da lừa” và “Bước thăng trầm của kĩ nữ”. Cuộc đời đầy bi kịch của ông lại là nguồn cảm hứng bất tận cho sự sáng tạo phi thường và năng lực làm việc không ngừng nghỉ. Vũ trụ tiểu thuyết của Balzac được ví như “công trình kiến trúc của vũ trụ” với quy mô hoành tráng và hệ thống chi tiết đồ sộ, tỉ mỉ.
“Ông Già Goriot” sẽ dẫn dắt bạn vào thế giới nội tâm sâu lắng của những nhân vật với tính cách đa dạng, phức tạp và những lát cắt cuộc sống đầy lôi cuốn. Balzac tái hiện cuộc sống Paris hoa lệ nhưng cũng đầy cạm bẫy một cách tinh tế và ấn tượng, tạo nên một “thế giới kiểu Balzac” độc đáo, khó quên. Tác phẩm đặt ra những câu hỏi lớn về lòng tham, sự hy sinh, tình phụ tử và bản chất con người trong xã hội đầy biến động. Đọc “Ông Già Goriot”, ta thấy lòng ích kỷ và quyền lợi trở nên nhỏ bé trước lòng trắc ẩn, thương cảm, nhưng cảm xúc ấy cũng chỉ thoáng qua như một cái chớp mắt. Bánh xe số phận vẫn nghiền nát những trái tim yếu đuối dưới sức nặng của hiện thực tàn khốc. Và chính bạn, khi gấp lại trang sách cuối cùng, có lẽ sẽ tự hỏi: “Liệu số phận ấy có đến lượt mình?”.
Câu chuyện bi kịch của ông già Goriot có thể khiến bạn day dứt, ám ảnh, nhưng Balzac không hề cường điệu hay làm quá. Ông chỉ đơn thuần phản ánh một thực tế trần trụi, đến mức ta có thể bắt gặp những mảnh đời tương tự trong cuộc sống hàng ngày, thậm chí trong chính tâm hồn mình. Tác phẩm mở đầu bằng hình ảnh ngôi nhà trọ tồi tàn của bà Vauquer trên dốc Đường mới Sainte Geneviève, một góc khuất lặng lẽ giữa lòng Paris hoa lệ. Con đường nhỏ hẹp, vắng vẻ, ẩm thấp, u ám như một nhà tù, bao quanh là những ngôi nhà trọ rẻ tiền và trường học bình dân. Chính khung cảnh ảm đạm này đã góp phần tô đậm bi kịch của các nhân vật, tạo nên một bức tranh xã hội chân thực và đầy ám ảnh.
Mặt tiền ngôi nhà trọ nhìn ra một khu vườn nhỏ, nằm kẹt giữa con phố và những ngôi nhà khác. Bức tường rêu phong, cây nho, cây ăn quả, chim chóc, hoa lá… tất cả tạo nên một khung cảnh yên bình, đối lập hoàn toàn với bầu không khí ngột ngạt bên trong. Ngôi nhà được xây bằng đá cuội, sơn màu vàng, mỗi tầng đều có cửa sổ nhỏ và rèm che. Bên trong, căn phòng của ông lão Goriot được Balzac miêu tả tỉ mỉ đến từng chi tiết: từ tủ chén bát cũ kỹ, bình nước sứt mẻ, đồng hồ treo tường, cây đèn dầu… Tất cả đều toát lên vẻ nghèo khổ, xơ xác. Hình ảnh bà Vauquer, người chủ nhà trọ, cũng hiện lên sống động, phù hợp với khung cảnh tăm tối xung quanh.
“Ông Già Goriot” là một tác phẩm kinh điển, xứng đáng được đọc và nghiền ngẫm bởi bất cứ ai yêu thích văn học cổ điển và muốn tìm hiểu về xã hội Pháp thế kỷ 19.
