Cuốn sách “Phan Đình Phùng – Nhà lãnh đạo 10 năm kháng chiến” của tác giả Đào Trinh Nhất là một công trình nghiên cứu công phu, tái hiện toàn diện cuộc đời và sự nghiệp lẫy lừng của vị anh hùng dân tộc Phan Đình Phùng. Sinh năm 1847 tại làng Phù Lưu, mảnh đất giàu truyền thống văn võ của huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh, Phan Đình Phùng được thừa hưởng nền giáo dục Nho học uyên thâm từ thân phụ là danh sĩ Phan Đình Bình. Từ nhỏ, ông đã nổi tiếng thông minh, hiếu học. Năm 18 tuổi, ông đỗ Cử nhân và bước vào con đường quan lộ, trải qua các chức vụ Tri huyện, Tri phủ rồi Tuần phủ tỉnh Nghệ An.
Năm 1885, trước họa xâm lăng của thực dân Pháp, Phan Đình Phùng đã sớm nhận thức được mối nguy hiểm cận kề đối với vận mệnh dân tộc. Từ bỏ con đường quan lại, ông trở về quê hương Hà Tĩnh, tập hợp nghĩa sĩ, quyết tâm đứng lên chống giặc cứu nước. Từ năm 1886 đến năm 1895, Phan Đình Phùng đã lãnh đạo cuộc khởi nghĩa chống Pháp ở Nghệ Tĩnh, ghi dấu ấn đậm nét trong lịch sử đấu tranh chống ngoại xâm của dân tộc ta.
Cuộc khởi nghĩa do Phan Đình Phùng lãnh đạo không chỉ lan rộng khắp vùng Nghệ Tĩnh mà còn gây tiếng vang lớn trên cả đất nước, trở thành một trong những phong trào tiêu biểu nhất trong giai đoạn đầu kháng chiến chống Pháp, góp phần khơi dậy tinh thần yêu nước và ý chí quật cường của nhân dân. Dưới sự chỉ huy tài ba của ông, quân dân Nghệ Tĩnh đã anh dũng chiến đấu, lập nên nhiều chiến công hiển hách, gây cho quân Pháp nhiều tổn thất nặng nề. Đặc biệt, trận Đồng Đăng năm 1893 được xem là một trong những trận đánh lớn nhất và oanh liệt nhất, thể hiện rõ tài năng quân sự xuất chúng của Phan Đình Phùng.
Suốt 10 năm trường kỳ kháng chiến, Phan Đình Phùng đã làm rung chuyển cả vùng đất Nghệ Tĩnh, khiến quân xâm lược Pháp phải kinh hồn bạt vía. Tuy nhiên, trước sức mạnh vượt trội của kẻ thù, cùng với những khó khăn về lương thực, vũ khí, cuối cùng, Phan Đình Phùng đã anh dũng hy sinh vào năm 1895, khi mới 48 tuổi. Dù cuộc khởi nghĩa không giành được thắng lợi cuối cùng, nhưng sự hy sinh anh dũng cùng những đóng góp to lớn của ông đã trở thành biểu tượng sáng ngời của lòng yêu nước, ý chí kiên cường bất khuất của dân tộc Việt Nam trong cuộc đấu tranh giành độc lập tự do.
Thông qua cuốn sách “Phan Đình Phùng – Nhà lãnh đạo 10 năm kháng chiến”, tác giả Đào Trinh Nhất đã không chỉ khắc họa chân dung một nhà lãnh đạo quân sự tài ba, một anh hùng dân tộc kiệt xuất mà còn tái hiện một giai đoạn lịch sử hào hùng của dân tộc ta. Cuốn sách là một nguồn tư liệu quý giá, góp phần làm sáng tỏ hơn về cuộc đời, sự nghiệp và những cống hiến vĩ đại của Phan Đình Phùng cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, đồng thời khơi dậy niềm tự hào dân tộc và lòng yêu nước trong mỗi người đọc.
