“Phật Lục” của học giả Trần Trọng Kim, lần đầu xuất bản năm 1934, là một công trình nghiên cứu đồ sộ và có giá trị bền vững trong việc giới thiệu Phật giáo đến với độc giả Việt Nam. Qua sáu quyển sách được kết cấu chặt chẽ, tác giả đã vẽ nên một bức tranh toàn cảnh về Phật giáo, từ nguồn gốc, lịch sử phát triển cho đến những triết lý uyên thâm và thực hành tâm linh.
Quyển thứ nhất, “Đạo Phật”, mở ra cánh cửa dẫn vào thế giới Phật giáo bằng cách khái quát về cuộc đời Đức Phật Thích Ca Mâu Ni, từ thuở thiếu thời là thái tử Siddhartha cho đến khi giác ngộ và hoằng dương Phật pháp. Bên cạnh đó, tác giả cũng giới thiệu tổng quan về sự hình thành và phát triển của Phật giáo, cùng với hệ thống Tam Tạng kinh điển (Kinh, Luật, Luận) – nền tảng giáo lý của đạo Phật. Các tông phái chính yếu trong Phật giáo cũng được đề cập, giúp người đọc nắm bắt được sự đa dạng và phong phú trong tư tưởng Phật giáo.
Tiếp theo, quyển thứ hai, “Đạo lý và giáo lý”, đi sâu phân tích những nguyên lý cốt lõi của Phật học. Tứ diệu đế, Bát chánh đạo, thuyết nhân quả luân hồi, ngũ uẩn, thập nhị nhân duyên… – những khái niệm then chốt này được giải thích một cách tường tận, giúp người đọc thấu hiểu bản chất của khổ đau, nguyên nhân của khổ đau và con đường diệt khổ. Các khái niệm trừu tượng như vô thường, vô ngã và Niết bàn cũng được phân tích rõ ràng, soi sáng mục đích tối hậu của việc tu tập Phật pháp.
Sang quyển thứ ba, “Đạo luận”, tác giả dẫn dắt người đọc vào những vấn đề lý luận sâu xa và phức tạp hơn của Phật giáo, bao gồm thuyết nhất thiết vô ngã, thuyết duy thức, thuyết A-lại-da… Sự khác biệt trong quan điểm giữa các tông phái được phân tích kỹ lưỡng, tạo nên một cái nhìn đa chiều và toàn diện về các học thuyết này. Tác phẩm còn trích dẫn quan điểm của các luận sư nổi tiếng như Thắng Trí, Ngộ Am, Thế Thân… làm giàu thêm cho phần lý luận và giúp người đọc tiếp cận triết lý Phật giáo từ góc nhìn của các bậc thức giả.
Quyển thứ tư, “Đạo hạnh”, tập trung vào việc giới thiệu những nguyên tắc ứng xử và lối sống tu hành trong Phật giáo. Giới luật dành cho tỳ kheo, tỳ kheo ni được trình bày chi tiết, cùng với phương pháp thực hành của các nhóm tu hành khác nhau. Bát Chánh Đạo – con đường tu tập gồm tám phương diện dẫn đến Niết bàn – được nhấn mạnh như một phương pháp thực tiễn để chuyển hóa bản thân.
Quyển thứ năm, “Đạo pháp”, giới thiệu chi tiết về các nghi thức, lễ nghi và nghi lễ tụng niệm trong Phật giáo. Từ các nghi lễ quan trọng như xuất gia, thọ giới, lễ kết tập cho đến các lễ hội truyền thống như lễ Phật đản, tất cả đều được tác giả mô tả tỉ mỉ. Cách thức tụng kinh, thờ phượng, cúng dường, cầu siêu cũng được giải thích rõ ràng, giúp người đọc hiểu rõ hơn về các hoạt động tín ngưỡng trong Phật giáo.
Với “Phật Lục”, Trần Trọng Kim đã để lại một di sản quý báu cho những ai muốn tìm hiểu về Phật giáo. Đây không chỉ là một cuốn sách tham khảo hữu ích cho các học giả, nhà nghiên cứu mà còn là một nguồn tư liệu phong phú, dễ hiểu dành cho tất cả những ai quan tâm đến triết lý và thực hành tâm linh của đạo Phật. Mời bạn đọc khám phá.
