Immanuel Kant, một trong những triết gia vĩ đại nhất của thời đại Khai sáng, đã để lại cho hậu thế một di sản tư tưởng đồ sộ. Trong số đó, “Phê Phán Lý Tính Thực Hành” (1788) nổi bật như một nỗ lực tự phê bình đầy táo bạo và nghiêm túc, thể hiện sự cầu toàn tri thức đáng ngưỡng mộ của ông. Tác phẩm này không chỉ là một sự tiếp nối mà còn là một cuộc đối thoại trực tiếp với chính tác phẩm trước đó của Kant, “Lý Tính Thực Hành”.
Trong “Lý Tính Thực Hành”, Kant đã trình bày một hệ thống đạo đức dựa trên nguyên tắc lý trí thuần túy. Tuy nhiên, trong “Phê Phán Lý Tính Thực Hành”, ông nhận thấy cách tiếp cận này còn thiếu sót. Kant cho rằng việc xây dựng một hệ thống triết học đạo đức tách rời khỏi bản chất tự nhiên của con người là điều bất khả thi và dẫn đến những sai lầm. Con người, với những giới hạn và điều kiện tự nhiên, không thể tồn tại như một thực thể lý trí thuần túy. Chính nhận thức sâu sắc này đã thúc đẩy Kant xem xét lại toàn bộ hệ thống triết học đạo đức của mình.
Cuốn sách được chia làm hai phần chính, phản ánh quá trình phê phán và tái cấu trúc tư duy của Kant. Phần đầu tiên, Kant tập trung vào việc phê phán “Lý Tính Thực Hành” như một hệ thống triết học chưa hoàn chỉnh. Ông chỉ ra rằng việc dựa hoàn toàn vào lý trí thuần túy đã bỏ qua những yếu tố tự nhiên căn bản của con người, khiến hệ thống đạo đức trở nên trừu tượng và xa rời thực tế.
Phần thứ hai tiếp tục quá trình phê phán, nhưng tập trung vào khía cạnh luân lý. Kant tỉ mỉ phân tích những điểm yếu cụ thể trong hệ thống luân lý mà ông đã đề xuất trước đó. Ông nhận thấy sự thiếu liên kết giữa các nguyên tắc đạo đức, khiến chúng trở nên rời rạc và thiếu tính thống nhất. Đặc biệt, Kant cũng chỉ trích chính mình vì chưa xây dựng được một khái niệm “ý chí tốt” đủ mạnh mẽ và chặt chẽ về mặt triết học.
Thông qua “Phê Phán Lý Tính Thực Hành”, Kant không chỉ đơn thuần là chỉ ra những sai lầm mà còn đề xuất một hướng đi mới cho triết học đạo đức. Ông khao khát xây dựng lại hệ thống này trên nền tảng những nguyên tắc tự nhiên của con người, kết hợp hài hòa giữa lý trí và thực tiễn. Việc định nghĩa lại khái niệm “ý chí tốt” cũng là một trọng tâm, nhằm tạo ra một nền tảng vững chắc hơn cho toàn bộ hệ thống luân lý.
“Phê Phán Lý Tính Thực Hành” không chỉ là một tác phẩm tự phê bình mà còn là minh chứng cho tinh thần không ngừng tìm kiếm chân lý của Immanuel Kant. Cuốn sách là một lời mời gọi độc giả bước vào cuộc hành trình tư duy đầy thách thức, cùng Kant khám phá những chiều sâu phức tạp của đạo đức và lý tính. Đây chính là một trong những đóng góp quan trọng nhất của Kant cho triết học đạo đức, khẳng định vị thế của ông như một bậc thầy tư tưởng của nhân loại. Mời bạn đọc khám phá.
