“Quốc Văn – Giáo Khoa Thư” của Trần Trọng Kim, Nguyễn Văn Ngọc, Đặng Đình Phúc và Đỗ Thận là một tác phẩm kinh điển, có tầm ảnh hưởng sâu rộng đến lịch sử giáo dục và văn hóa Việt Nam. Ra đời từ tâm huyết của những học giả uyên bác, cuốn sách mang sứ mệnh cao cả: giúp thế hệ học sinh tiếp cận và thấu hiểu sâu sắc vẻ đẹp, sự phong phú và lịch sử phát triển của tiếng mẹ đẻ.
Trần Trọng Kim (1871-1953), một trong những tác giả của cuốn sách, là một danh nhân văn hóa lỗi lạc, có đóng góp to lớn cho sự nghiệp giáo dục và phát triển văn hóa dân tộc. “Quốc Văn – Giáo Khoa Thư” chính là minh chứng cho tâm huyết và tầm nhìn xa trông rộng của ông trong việc xây dựng nền tảng vững chắc cho việc học tập và nghiên cứu tiếng Việt.
Nội dung cuốn sách được bố cục chặt chẽ và logic qua mười chương. Khởi đầu bằng việc giới thiệu tổng quan về ngữ âm và chữ viết tiếng Việt, cuốn sách dẫn dắt người đọc đi sâu vào tìm hiểu cấu trúc ngữ pháp qua bốn chương tiếp theo. Sự phong phú và đa dạng của tiếng Việt được khai thác triệt để thông qua việc phân tích nguồn gốc các chữ Hán, quá trình hình thành từ ngữ (Chương 6-7) và các loại câu (Chương 8). Không chỉ dừng lại ở những khía cạnh ngôn ngữ thuần túy, cuốn sách còn dành riêng một chương để giới thiệu về thể loại văn học Việt Nam, khẳng định mối liên hệ mật thiết giữa ngôn ngữ và văn học. Cuối cùng, chương 10 tổng kết lại những kiến thức cốt lõi về ngôn ngữ học, giúp người đọc có cái nhìn tổng quan và hệ thống.
Phương pháp nghiên cứu của các tác giả kết hợp hài hòa giữa lý luận ngôn ngữ học và phân tích thực tiễn. Việc nghiên cứu sâu sắc các nguồn tư liệu lịch sử tiếng Việt, kết hợp với kiến thức ngôn ngữ học đương thời, đã giúp các tác giả giải thích một cách thấu đáo nguồn gốc và quá trình phát triển của ngôn ngữ. Văn phong nghiêm túc, rõ ràng, dễ hiểu càng làm tăng thêm giá trị của cuốn sách, đặc biệt trong bối cảnh giảng dạy.
“Quốc Văn – Giáo Khoa Thư” không chỉ là một cuốn sách giáo khoa thông thường mà còn là một công trình nghiên cứu tiên phong về ngôn ngữ học tiếng Việt, góp phần đưa tiếng Việt đến gần hơn với thế giới. Trong nhiều thập kỷ, cuốn sách đã trở thành giáo trình chuẩn mực cho môn Quốc văn, đào tạo nên nhiều thế hệ giáo viên ngôn ngữ tài năng. Hơn cả một cuốn sách học, “Quốc Văn – Giáo Khoa Thư” là nền tảng quan trọng, là nguồn cảm hứng bất tận cho các nghiên cứu tiếp theo về tiếng Việt, góp phần gìn giữ và phát huy giá trị của ngôn ngữ dân tộc. Đây thực sự là một di sản văn hóa quý báu, xứng đáng được trân trọng và tiếp tục được nghiên cứu, học tập bởi các thế hệ mai sau.
