Yuval Noah Harari, trong tác phẩm đồ sộ “Sapiens: Lược sử loài người”, đưa chúng ta vào một hành trình xuyên suốt lịch sử nhân loại, từ những bước tiến hóa ban sơ đến kỷ nguyên hiện đại đầy biến động với chủ nghĩa tư bản và kỹ thuật di truyền. Cuốn sách không chỉ đơn thuần kể lại lịch sử mà còn đi sâu phân tích tại sao chúng ta đang sống trong điều kiện như hiện tại, tập trung vào những bước ngoặt quan trọng đã định hình loài người và thế giới xung quanh.
Thông qua lối tiếp cận liên ngành học độc đáo, Harari kết hợp lịch sử, sinh học, triết học và kinh tế để vẽ nên một bức tranh toàn cảnh về lịch sử nhân loại, đồng thời không quên xoáy sâu vào những góc nhìn cá nhân, mang đến cho người đọc cái nhìn đa chiều và toàn diện. Cuốn sách khai thác những sự kiện lịch sử then chốt, từ sự ra đời của sản xuất nông nghiệp, việc tạo ra tiền tệ, sự lan truyền của các tôn giáo cho đến sự nổi lên của nhà nước quốc gia, tất cả đều được đặt trong một mạch tư duy logic và lôi cuốn.
“Sapiens” không chỉ là một cuốn sách lịch sử, nó còn là một cái nhìn sâu sắc về bản chất con người, một lời giải đáp cho những câu hỏi căn bản về nguồn gốc và tương lai của chúng ta. Cuốn sách khơi gợi những suy ngẫm về ý nghĩa cuộc sống, thôi thúc chúng ta nhìn nhận lại vị trí của mình trong vũ trụ bao la. Hành trình tiến hóa phi thường của Homo sapiens, những bí ẩn về nguồn gốc và tương lai của loài người, cùng câu trả lời cho những câu hỏi lớn về ý nghĩa cuộc sống, tất cả được gói gọn trong “Sapiens”.
Tác giả Yuval Noah Harari, trong lời tựa cho ấn bản tiếng Anh năm 2019, chia sẻ về những cập nhật và bổ sung cho tác phẩm sau một thập kỷ ra mắt. Ông nhấn mạnh sự cần thiết của việc cập nhật thông tin dựa trên những tiến bộ khoa học gần đây, cũng như bối cảnh chính trị và công nghệ thế giới đang không ngừng biến đổi. Nhận thức được sức ảnh hưởng ngày càng tăng của “Sapiens”, Harari đã bổ sung một danh sách tài liệu tham khảo trực tuyến đầy đủ hơn, giúp độc giả có thể tìm hiểu sâu hơn về những sự kiện và luận điểm được đề cập trong sách. Mặc dù những chỉnh sửa trong bản in mới không quá nhiều, nhưng chúng phản ánh sự tận tâm và mong muốn mang đến cho độc giả một tác phẩm hoàn thiện nhất của tác giả.
Cuốn sách mở đầu bằng phần “Cách mạng nhận thức”, đưa chúng ta trở về thời điểm 13,5 tỷ năm trước với Vụ Nổ Lớn, và lần lượt đi qua các giai đoạn hình thành vật chất, năng lượng, sự sống và cuối cùng là văn hóa. Harari chỉ ra ba cuộc cách mạng quan trọng định hình lịch sử nhân loại: Cách mạng Nhận thức, Cách mạng Nông nghiệp và Cách mạng Khoa học. Ông đặt Homo sapiens trong bối cảnh rộng lớn của lịch sử tiến hóa, chỉ ra rằng loài người từng là một loài động vật không có gì nổi bật so với các sinh vật khác cùng chia sẻ môi trường sống.
Harari phân tích chi tiết quá trình tiến hóa của loài người, từ tổ tiên Australopithecus đến sự xuất hiện của nhiều loài Homo khác nhau, như Homo erectus, Homo neanderthalensis và Homo floresiensis. Ông nhấn mạnh sự tồn tại song song của nhiều loài người trong quá khứ, bác bỏ quan niệm sai lầm về một đường tiến hóa tuyến tính. Tác giả cũng chỉ ra những đặc điểm riêng biệt của loài người, như bộ não lớn, khả năng đứng thẳng và sử dụng công cụ, đồng thời phân tích cả ưu và nhược điểm của những đặc điểm này.
Harari đặc biệt nhấn mạnh vào vai trò của việc thuần hóa lửa trong quá trình tiến hóa của loài người. Việc nấu chín thức ăn không chỉ làm thay đổi chế độ dinh dưỡng mà còn tác động đến cấu trúc sinh học của con người, mở đường cho sự phát triển của bộ não. Việc kiểm soát lửa cũng đánh dấu bước ngoặt quan trọng, giúp con người vượt lên trên các loài động vật khác, kiểm soát một nguồn năng lượng vô hạn và mở ra những khả năng mới. “Sapiens” hứa hẹn một hành trình khám phá lịch sử loài người đầy hấp dẫn và trí tuệ.
