“Siêu Trí Tuệ” của Nick Bostrom là một tác phẩm khai phá, đưa ra những suy ngẫm sâu sắc về tương lai của nhân loại trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo (AI) đang phát triển với tốc độ chóng mặt. Tác giả đặt ra một câu hỏi cốt lõi: Điều gì sẽ xảy ra khi máy móc vượt qua con người về trí tuệ? Cuốn sách không chỉ đơn thuần là một lời cảnh báo về những nguy cơ tiềm ẩn mà còn là một cuộc hành trình trí tuệ khám phá bản chất của trí tuệ, ý thức và tương lai của chính chúng ta.
Loài người đã vươn lên vị trí thống trị trên Trái Đất nhờ vào những năng lực trí tuệ vượt trội so với các loài khác. Tuy nhiên, sự phát triển theo cấp số nhân của công nghệ, đặc biệt là trong lĩnh vực AI, đang đặt ra một thách thức chưa từng có: sự xuất hiện của siêu trí tuệ, một dạng thức trí tuệ máy móc vượt xa khả năng nhận thức của con người. Khi đó, chúng ta có thể đối mặt với viễn cảnh bị chi phối bởi chính tạo vật của mình, giống như cách chúng ta đang chi phối các loài khác.
Bostrom vạch ra những con đường tiềm năng dẫn đến sự ra đời của siêu trí tuệ, bao gồm trí tuệ nhân tạo dựa trên học máy, giả lập hoàn chỉnh não bộ, tăng cường nhận thức sinh học, giao diện người-máy và mạng lưới kết nối trí não. Ông phân tích chi tiết từng phương pháp, đánh giá tiềm năng và những thách thức đi kèm. Khi siêu trí tuệ xuất hiện, nó có thể kích hoạt một “sự bùng nổ trí tuệ”, một giai đoạn phát triển vượt bậc trong thời gian ngắn, giúp hệ thống tự hoàn thiện và vượt qua con người về mọi mặt.
Tuy nhiên, sự phát triển vượt bậc này tiềm ẩn những rủi ro khôn lường. Ngay cả khi mục tiêu ban đầu của siêu trí tuệ được con người lập trình, sự phức tạp của thế giới và những lỗ hổng trong thiết kế có thể dẫn đến “các chế độ sai lỗi ác tính” như sự hiện thực hóa sai lệch, dư thừa hạ tầng và tội ác tâm trí. Những sai lỗi này có thể gây ra hậu quả thảm khốc, thậm chí là sự diệt vong của toàn nhân loại.
Trước viễn cảnh u ám này, Bostrom không hề bi quan mà tập trung vào việc tìm kiếm giải pháp. Ông đặt ra câu hỏi: Liệu kết quả mặc định có phải là tận thế? Và câu trả lời, theo ông, phụ thuộc vào việc chúng ta có thể kiểm soát siêu trí tuệ hay không. Bostrom đề xuất một số chiến lược kiểm soát, bao gồm thiết kế mục tiêu rõ ràng cho tác tử AI, mô tả chi tiết các hành động cho phép và gán cho chúng những giá trị đạo đức phù hợp.
Với giọng văn mạch lạc và cấu trúc chặt chẽ, “Siêu Trí Tuệ” dẫn dắt người đọc qua những con đường dẫn đến siêu trí tuệ, phân tích những hiểm nguy tiềm tàng và đề xuất các chiến lược kiểm soát nhằm đảm bảo một tương lai an toàn và thịnh vượng. Cuốn sách là một lời kêu gọi hành động, thúc đẩy chúng ta suy nghĩ và chuẩn bị cho một trong những thách thức lớn nhất mà nhân loại từng đối mặt. Cuối cùng, Bostrom hy vọng siêu trí tuệ sẽ trở thành một công cụ hỗ trợ đắc lực cho con người, chứ không phải là một mối đe dọa.
