Bước trở lại Việt Nam những năm 1960 đến cuối thập niên 1980, cuốn sách “Sống Thời Bao Cấp” của tác giả Ngô Minh mở ra một bức tranh chân thực về cuộc sống dưới thời kỳ bao cấp, dựa trên ký ức cá nhân và các tư liệu lịch sử đáng tin cậy. Tác phẩm tái hiện một giai đoạn đầy thử thách, khi nền kinh tế tập trung quan liêu bao trùm lên mọi mặt đời sống, từ việc làm đến nhu cầu thiết yếu hàng ngày.
Dưới sự quản lý của nhà nước, người dân không có quyền tự chủ trong kinh doanh hay lựa chọn nghề nghiệp. Hệ thống phân phối bao cấp chi phối toàn bộ nguồn cung lương thực, thực phẩm và hàng hóa tiêu dùng. Tiền lương cứng nhắc, không gắn liền với năng suất lao động, đã kìm hãm sự phát triển kinh tế và động lực làm việc của người dân.
Hệ quả tất yếu của mô hình kinh tế này là sự thiếu hụt hàng hóa triền miên. Gạo, dầu ăn, đường… những mặt hàng thiết yếu luôn trong tình trạng khan hiếm, buộc người dân phải xếp hàng dài chờ đợi với những tấm phiếu phân phối trên tay. Nền kinh tế ngầm với nạn buôn lậu, găm hàng và chợ đen trở nên sầm uất, phản ánh một phần góc khuất của thời bao cấp.
Cuộc sống thường nhật của người dân chìm trong khó khăn chồng chất. Sự thiếu thốn vật chất bao trùm từ lương thực, thực phẩm đến quần áo, giày dép và đồ dùng gia đình. Đồng lương ít ỏi không đủ trang trải cuộc sống, đẩy nhiều gia đình vào cảnh túng thiếu, phụ thuộc hoàn toàn vào sự phân phối của nhà nước.
Không chỉ thiếu thốn vật chất, đời sống tinh thần cũng chịu ảnh hưởng nặng nề. Sự kiểm soát chặt chẽ lên hoạt động văn hóa, nghệ thuật và giải trí khiến không gian sáng tạo bị thu hẹp, thiếu sự đa dạng và sức sống. Tự do ngôn luận và báo chí bị hạn chế, khiến bức tranh xã hội thêm phần ảm đạm.
“Sống Thời Bao Cấp” không chỉ đơn thuần là một cuốn hồi ký, mà còn là một ghi chép lịch sử quý giá, phản ánh chân thực những khó khăn, vất vả mà người dân Việt Nam đã trải qua trong thời kỳ bao cấp. Qua đó, tác giả Ngô Minh muốn gửi gắm những bài học kinh nghiệm sâu sắc, góp phần vào sự phát triển bền vững của đất nước trong tương lai. Trân trọng kính mời bạn đọc đón đọc.
