“Sự Hiện Diện Của Thành Viên Tam Điểm Tại Việt Nam” của Tiến sĩ Trần Thu Dung là một công trình nghiên cứu đáng chú ý, khám phá vai trò của Hội Tam Điểm, đặc biệt là Hội Tam Điểm Pháp và Mỹ, trong lịch sử Việt Nam thời kỳ thuộc địa. Cuốn sách tập trung phân tích sự ảnh hưởng của các thành viên Hội Tam Điểm, nhiều người trong số họ nắm giữ các vị trí quan trọng trong chính quyền thực dân Pháp, đối với tiến trình bình định và khai hoá thuộc địa. Nghiên cứu này làm sáng tỏ mối liên hệ chặt chẽ giữa Hội Tam Điểm và bộ máy cai trị của Pháp tại Đông Dương, qua đó góp phần làm rõ bức tranh lịch sử phức tạp của Việt Nam giai đoạn chuyển giao giữa hai nền văn hóa.
Tuy nhiên, hành trình tìm kiếm và phục dựng lịch sử này không hề dễ dàng. Nhiều tư liệu quan trọng đã bị thất lạc hoặc tiêu hủy trong thời kỳ chiến tranh, đặc biệt là giai đoạn Pháp bị Đức chiếm đóng. Thêm vào đó, bối cảnh chính trị nhiều biến động tại Việt Nam cũng như sự e ngại của nhiều gia đình trong việc chia sẻ thông tin về tổ tiên đã tạo nên những thách thức không nhỏ cho công tác nghiên cứu. Mặc dù Pháp đã rời Việt Nam hơn một thế kỷ và Mỹ cũng rút lui gần một thập kỷ, nỗi lo sợ bị hiểu lầm vẫn còn hiện hữu, khiến nhiều câu chuyện lịch sử bị chôn vùi trong im lặng.
Vượt qua những khó khăn đó, tác giả đã nỗ lực tái hiện vai trò của những thành viên Tam Điểm Việt Nam đầu tiên, những người đã có những đóng góp đáng kể trong các lĩnh vực văn hóa, văn học và đặc biệt là trong cuộc đấu tranh giành lại độc lập dân tộc mà triều đình nhà Nguyễn đã đánh mất. Cuốn sách góp phần xóa bỏ những hận thù, hiềm khích và hiểu lầm do chiến tranh gây ra, đồng thời khẳng định tầm quan trọng của việc nhìn nhận lịch sử một cách khách quan và toàn diện.
Đặc biệt, công trình của Tiến sĩ Trần Thu Dung còn hé lộ một khía cạnh ít được biết đến về sự tồn tại của Hội Tam Điểm tại Việt Nam, một tổ chức gần như bị xóa bỏ hoàn toàn khỏi ký ức cộng đồng do nhiều yếu tố, bao gồm sự biến mất của một số nhân vật quan trọng sau năm 1945, sự khác biệt về tôn giáo và văn hóa, cùng những nghi ngại thiếu căn cứ. Tác giả đã phân tích sự hợp tác và đối kháng giữa Việt Nam thuộc địa và chính quyền thực dân, đồng thời làm rõ hoạt động chính trị và tư tưởng của tầng lớp tinh hoa Việt Nam đầu thế kỷ XX. Hơn thế nữa, nghiên cứu còn mở ra những góc nhìn mới mẻ về văn hóa, ngôn ngữ, tôn giáo, đặc biệt là sự hình thành và phát triển của một tôn giáo mới với số lượng tín đồ lên đến hai triệu người, một hiện tượng lịch sử thú vị không chỉ ở Việt Nam mà còn trên toàn thế giới.
Bên cạnh đó, cuốn sách cũng đóng góp vào việc nghiên cứu tiểu sử của một số nhân sĩ có ảnh hưởng lớn đến lịch sử Việt Nam hiện đại. “Sự Hiện Diện Của Thành Viên Tam Điểm Tại Việt Nam” là một tác phẩm giá trị, cung cấp cho độc giả cái nhìn sâu sắc hơn về những diễn biến lịch sử và vai trò của Hội Tam Điểm trong bối cảnh lịch sử rộng lớn. Mời bạn đọc khám phá.
