Plutarch, một trong những nhà văn và sử gia vĩ đại cuối cùng của thời kỳ cổ điển Hy Lạp, đã sống vào thế kỷ thứ nhất sau Công nguyên, một giai đoạn chứng kiến sự giao thoa văn hóa mạnh mẽ giữa Hy Lạp và La Mã. Sinh vào khoảng năm 46 và mất vào khoảng năm 120, ông đã trải qua thời kỳ chuyển giao từ La Mã cổ đại sang La Mã trung đại. Tên tuổi của Plutarch gắn liền với tác phẩm nổi tiếng “Cuộc Sống Song Song” (Parallel Lives), một tuyển tập so sánh tiểu sử của những nhân vật lừng lẫy trong lịch sử Hy Lạp và La Mã. Mỗi nhân vật Hy Lạp được đặt song song với một nhân vật La Mã tương đồng, không chỉ khắc họa cuộc đời và sự nghiệp mà còn phản ánh tư tưởng đạo đức và triết học sâu sắc của Plutarch.
Tuy nhiên, “Cuộc Sống Song Song” chỉ là một phần trong sự nghiệp đồ sộ của Plutarch. Ông còn để lại nhiều tác phẩm khác về triết học, đời sống và lịch sử, thể hiện sự uyên bác và tầm nhìn đa chiều. Ảnh hưởng của ông lan rộng khắp châu Âu, trở thành nguồn cảm hứng cho vô số nhà văn và triết gia hậu thế tìm về với lịch sử và tư tưởng cổ đại.
Không chỉ là một sử gia lỗi lạc, Plutarch còn là một học giả đa tài và một nhà ngoại giao xuất sắc. Nghiên cứu của ông vượt ra khỏi biên giới Athens, trải dài đến Rome và Ai Cập. Ông giao thiệp rộng rãi với nhiều nhân vật quan trọng trong giới học thuật lẫn chính trường. Chính kiến thức uyên thâm và sự am hiểu sâu sắc về thế giới cổ đại đã giúp Plutarch viết nên tác phẩm “Sự Hưng Thịnh Và Suy Tàn Của Athens”.
Trong cuốn sách này, Plutarch không chỉ tường thuật các sự kiện lịch sử mà còn phân tích sâu sắc các yếu tố văn hóa, xã hội và chính trị góp phần vào sự thăng trầm của Athens. Cuốn sách được xây dựng theo trình tự thời gian, bắt đầu từ thời kỳ huyền thoại của Theseus, vị vua được coi là người sáng lập Athens. Tác phẩm tiếp tục dẫn dắt người đọc qua các giai đoạn lịch sử quan trọng, gắn liền với những nhân vật kiệt xuất như Solon, nhà cải cách lập pháp; Themistocles, vị tướng hải quân tài ba nhưng độc đoán; Aristides, người được mệnh danh là “người công minh”; Cimon, người đặt nền móng cho đế chế hải quân hùng mạnh của Athens; và Pericles, người đã kiến tạo nên những công trình kiến trúc vĩ đại trên Acropolis. Cuối cùng, câu chuyện khép lại với thất bại của Athens trước Sparta dưới sự chỉ huy của tướng Lysander trong Chiến tranh Peloponnese, đánh dấu sự suy tàn của một đế chế huy hoàng.
Phiên bản tiếng Việt của “Sự Hưng Thịnh Và Suy Tàn Của Athens” được chuyển ngữ từ bản tiếng Anh “The Rise and Fall of Athens: Nine Greek Lives” của dịch giả Ian Scott-Kilvert, nguyên Giám đốc Văn hóa Anh tại Hội đồng Anh và Biên tập viên của Writers and their Works. Ông cũng là người đã chuyển ngữ nhiều tác phẩm kinh điển khác của Plutarch như “Makers of Rome: Nine Lives”, “The Age of Alexander” và “The Roman History” của Cassius Dio cho bộ sách Classics của nhà xuất bản Penguin. “Sự Hưng Thịnh Và Suy Tàn Của Athens” là một tác phẩm giá trị, giúp độc giả khám phá một cách toàn diện về nền văn minh Hy Lạp rực rỡ cùng những thử thách mà nó đã phải đối mặt, đồng thời khẳng định di sản văn hóa và triết học vô giá mà Plutarch để lại cho hậu thế.
