Cuốn sách “Sự Tích Khổng Phu Tử” của tác giả Trần Trọng Kim là một hành trình khám phá cuộc đời và di sản tư tưởng của Khổng Tử – vị hiền triết vĩ đại của Trung Hoa. Bằng ngôn ngữ hàn lâm và lối viết trang trọng, tác giả đã khéo léo kết hợp sử liệu và triết học, vẽ nên một bức tranh toàn cảnh về cuộc đời và sự nghiệp của Khổng Tử, từ thuở ấu thơ cho đến những năm tháng cuối đời.
Sinh ra trong một gia đình quý tộc suy tàn vào khoảng năm 551-479 TCN tại tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc, Khổng Tử sớm bộc lộ tài năng và niềm đam mê học hỏi. Ông miệt mài nghiên cứu kinh sách cổ, đặc biệt là Kinh Dịch, Kinh Thư, Kinh Thi, nền tảng hình thành tư tưởng Nho giáo sau này. Sự ham học không ngừng đã đưa ông trở thành một học giả uyên bác, được kính trọng.
Hành trình truyền bá tư tưởng của Khổng Tử bắt đầu bằng những buổi giảng dạy, tuy nhiên, ban đầu không được nhiều người đón nhận. Nhận thấy tầm quan trọng của giới quý tộc và quan lại trong việc cải cách xã hội, Khổng Tử đã dành nhiều năm chu du khắp các nước chư hầu như Lỗ, Tống, Tấn để truyền bá học thuyết của mình. Bối cảnh chính trị bất ổn thời bấy giờ đã khiến ông không thể trụ lại lâu dài ở bất kỳ nơi nào.
Trở về quê hương Sơn Đông khi tuổi đã cao, sức đã yếu, Khổng Tử dành trọn thời gian còn lại để viết sách và truyền dạy học trò. Ông qua đời vào năm 479 TCN tại đất Khuê Khê, hưởng thọ 72 tuổi. Dù không thể tận mắt chứng kiến ước mơ cải tạo xã hội trở thành hiện thực, nhưng di sản tư tưởng và các tác phẩm của ông đã được hậu thế trân trọng và truyền bá rộng rãi, đưa ông trở thành một biểu tượng văn hóa bất diệt của dân tộc Trung Hoa.
Tác giả Trần Trọng Kim đã phân tích sâu sắc triết lý của Khổng Tử, đặc biệt nhấn mạnh vào việc tu dưỡng đạo đức cá nhân như nền tảng cho một xã hội hài hòa và trật tự. Năm đức tính cơ bản Nhân, Nghĩa, Lễ, Trí, Tín được xem là cốt lõi trong hệ thống tư tưởng của Khổng Tử, hướng con người đến sự hoàn thiện về nhân cách.
Bên cạnh đó, Khổng Tử cũng đề cao mối quan hệ giữa người cai trị và người dân, nhấn mạnh vai trò mẫu mực của người lãnh đạo và lòng trung thành của dân chúng. Mô hình “vua – tôi, cha – con” được ông đề xuất như một phương thức duy trì sự ổn định và hài hòa trong xã hội. Vai trò của tầng lớp Nho sĩ cũng được Khổng Tử coi trọng, xem họ như cầu nối giữa chính quyền và nhân dân.
“Sự Tích Khổng Phu Tử” của Trần Trọng Kim không chỉ là một cuốn tiểu sử thông thường, mà còn là một công trình nghiên cứu có giá trị về tư tưởng Nho giáo. Thông qua việc tổng hợp và phân tích đa chiều, tác giả đã khắc họa một hình ảnh sống động về Khổng Tử, tôn vinh những đóng góp to lớn của ông cho nền văn hóa Trung Hoa. Cuốn sách là một lời mời gọi độc giả khám phá thế giới tư tưởng phong phú và sâu sắc của một trong những bậc hiền triết vĩ đại nhất lịch sử nhân loại.
