“Tâm Lý Học Đám Đông” của Gustave Le Bon là một tác phẩm kinh điển, có sức ảnh hưởng sâu rộng trong lĩnh vực tâm lý học và khoa học xã hội. Xuất bản lần đầu vào cuối thế kỷ 19, cuốn sách này vẫn giữ nguyên giá trị cho đến ngày nay, cung cấp những phân tích sâu sắc về hành vi tập thể và tâm lý đám đông. Le Bon, một nhà tâm lý học xã hội người Pháp, đã đi tiên phong trong việc khám phá những động lực vô thức và phi lý trí chi phối hành vi của đám đông, đồng thời làm sáng tỏ cách cảm xúc và suy nghĩ tập thể có thể lấn át lý trí cá nhân.
Le Bon lập luận rằng đám đông thường hành xử theo kiểu nguyên thủy, man rợ, thiếu khả năng tư duy logic. Họ bị ảnh hưởng bởi hình ảnh, sự liên kết ý tưởng và cảm xúc hơn là lý trí và lập luận. Sự dễ bị kích động này khiến đám đông trở nên thất thường, dễ dao động từ trạng thái cuồng nhiệt đến sự thờ ơ và ngu muội. Trong bối cảnh này, đám đông khao khát một người lãnh đạo, một người có thể dẫn dắt và định hướng bản năng của họ.
Tác phẩm này không chỉ phân tích tâm lý đám đông mà còn đi sâu vào nghiên cứu tính cách và tinh thần của các dân tộc. Le Bon tin rằng mỗi dân tộc mang một cấu trúc tinh thần riêng biệt, ảnh hưởng đến niềm tin, thể chế và nghệ thuật của họ. Ông nhấn mạnh vai trò của vô thức tập thể trong việc định hình hành vi cá nhân và cho rằng nó chi phối mọi hành động, ham muốn và xung năng của mỗi người. Khái niệm “vô thức tập thể” của Le Bon đã có ảnh hưởng đáng kể đến các nghiên cứu sau này, đặc biệt là trong lĩnh vực phân tâm học.
Le Bon đã viết “Tâm Lý Học Đám Đông” trong bối cảnh xã hội Pháp đầy biến động, sau khi chứng kiến Công xã Paris năm 1871 và nghiên cứu kỹ lưỡng cuộc Cách mạng Pháp. Những kinh nghiệm này đã cung cấp cho ông cái nhìn thực tiễn về sự hình thành và tác động của đám đông, góp phần định hình tư tưởng của ông về vai trò ngày càng tăng của đám đông trong thời hiện đại.
Mặc dù có giá trị to lớn, tác phẩm của Le Bon cũng vấp phải một số chỉ trích. Ông bị coi là người đặt nền móng cho chủ nghĩa dân tộc hiện đại và bị cho là đã phóng đại nguy cơ bạo lực và sự phi lý của đám đông. Tuy nhiên, “Tâm Lý Học Đám Đông” vẫn là một tác phẩm quan trọng, có ảnh hưởng sâu rộng đến tư tưởng đương thời và tâm lý học hiện đại. Nó cung cấp một góc nhìn độc đáo về hành vi tập thể, đặt ra những câu hỏi quan trọng về bản chất của con người và động lực xã hội. Việc đọc và suy ngẫm về những luận điểm của Le Bon, dù đồng tình hay phản đối, đều góp phần làm phong phú thêm hiểu biết của chúng ta về tâm lý đám đông và những tác động của nó.
