Tập San Sử Địa Tập 16: Việt Kiều tại Các Lân Bang Miên Thái Lào, một công trình nghiên cứu công phu của Giáo sư Sinh Viên Đại học Sư phạm Sài Gòn, mang đến cái nhìn toàn diện và sâu sắc về cộng đồng người Việt kiều đang sinh sống và làm việc tại ba quốc gia láng giềng: Campuchia, Lào và Thái Lan. Cuốn sách lần theo dấu vết lịch sử, từ những giai đoạn đầu tiên khi người Việt hiện diện tại khu vực này, có thể từ thời kỳ Việt Nam là một phần của Đế quốc Khmer và Lan Xang, cho đến sự gia tăng đáng kể về số lượng trong thế kỷ 20, đặc biệt là sau Chiến tranh Việt Nam, khi làn sóng di cư tìm kiếm cuộc sống mới diễn ra mạnh mẽ.
Tác phẩm được cấu trúc thành ba phần chính, tương ứng với ba quốc gia nghiên cứu. Phần đầu tiên tập trung vào cộng đồng người Việt kiều tại Campuchia. Không chỉ dừng lại ở việc khảo sát lịch sử di cư, tác giả còn phân tích chi tiết về sự phân bố dân số tại các tỉnh thành trọng điểm như Phnom Penh, Bavet, Sihanoukville… Bức tranh toàn cảnh về đời sống của người Việt tại đây được khắc họa rõ nét thông qua việc mô tả các ngành nghề phổ biến mà họ tham gia, chủ yếu là buôn bán nhỏ, làm việc trong lĩnh vực dịch vụ như khách sạn, resort, nhà hàng… Đặc biệt, những vấn đề pháp lý và xã hội mà cộng đồng này đang đối mặt cũng được tác giả phân tích kỹ lưỡng, góp phần làm rõ những khó khăn và thách thức mà họ phải vượt qua.
Phần thứ hai tiếp tục hành trình khám phá cộng đồng người Việt tại Lào. Tương tự như phần trước, lịch sử di cư được làm sáng tỏ, tiếp theo là số liệu thống kê về sự hiện diện của người Việt tại các đô thị lớn như Viêng Chăn, Savannakhet, Pakse… Các hoạt động kinh tế chính, bao gồm buôn bán nhỏ và lao động trong ngành xây dựng, khách sạn… được phân tích, đồng thời, những rào cản pháp lý và xã hội mà người Việt kiều gặp phải cũng được đề cập.
Phần cuối cùng, dành riêng cho cộng đồng người Việt kiều tại Thái Lan, là phần được tác giả dành nhiều tâm huyết nhất, bởi quy mô cộng đồng tại đây lớn hơn so với hai nước láng giềng còn lại. Cuốn sách mô tả chi tiết về cuộc sống của người Việt tại Bangkok, vùng Đông Bắc và vùng biên giới phía Tây Nam Thái Lan, tập trung vào các hoạt động kinh tế chủ yếu như buôn bán nhỏ, làm việc trong các xưởng may mặc, nhà hàng, khách sạn… Bên cạnh những khó khăn, thách thức, tác giả cũng làm nổi bật những thành công mà cộng đồng người Việt đã đạt được trên đất Thái.
Sau khi phân tích chi tiết từng quốc gia, tác giả khép lại cuốn sách bằng những đánh giá tổng quan về cộng đồng người Việt kiều tại ba nước láng giềng, đồng thời đưa ra những khuyến nghị thiết thực nhằm thúc đẩy sự hợp tác giữa chính phủ Việt Nam và chính phủ ba nước trong việc bảo hộ quyền lợi cho người Việt đang sinh sống và làm việc tại đây. Tập San Sử Địa Tập 16: Việt Kiều tại Các Lân Bang Miên Thái Lào không chỉ là một công trình nghiên cứu khoa học nghiêm túc, mà còn là một nguồn tư liệu quý giá, giúp bạn đọc hiểu sâu hơn về lịch sử di cư và cuộc sống hiện tại của người Việt kiều. Cuốn sách là lời mời gọi bạn đọc khám phá một phần lịch sử di cư và hội nhập đầy màu sắc của người Việt trên trường quốc tế.
