Trong bối cảnh toàn cầu hóa với những biến động phức tạp, thế giới đang đối mặt với vô vàn thách thức chưa từng có tiền lệ. Từ biến đổi khí hậu, suy thoái môi trường, cạn kiệt tài nguyên đến bất bình đẳng xã hội ngày càng gia tăng, tất cả đòi hỏi một cách tiếp cận mới, vượt ra khỏi khuôn khổ tư duy truyền thống. Cuốn sách “Liên Kết Tri Thức” của nhà tư tưởng người Pháp Edgar Morin, với tựa gốc “Thách đố của thế kỷ XXI – Liên kết tri thức”, chính là một nỗ lực mạnh mẽ nhằm giải mã những vấn đề nan giải này.
Edgar Morin lập luận rằng, các thách thức toàn cầu không tồn tại độc lập mà đan xen, ảnh hưởng lẫn nhau một cách phức tạp. Ví dụ, biến đổi khí hậu không chỉ là vấn đề môi trường thuần túy mà còn liên quan mật thiết đến đô thị hóa, giao thông, nông nghiệp, công nghiệp và tác động sâu rộng đến mọi mặt của đời sống xã hội. Chính vì vậy, cách tiếp cận đơn lẻ, phân mảnh của từng ngành khoa học riêng biệt sẽ không đủ sức giải quyết vấn đề. Chúng ta cần một tầm nhìn tổng thể, liên ngành, một sự kết nối chặt chẽ giữa các lĩnh vực tri thức khác nhau.
Từ đó, Morin đề xuất khái niệm “liên kết tri thức” như một chìa khóa then chốt để mở ra những hướng đi mới. Liên kết tri thức không chỉ đơn giản là ghép nối kiến thức từ các ngành khoa học khác nhau, mà là một quá trình tích hợp, tổng hợp sâu sắc để đạt đến sự hiểu biết toàn diện và đa chiều về các vấn đề phức tạp. Để giải quyết bài toán biến đổi khí hậu, chẳng hạn, chúng ta cần kết hợp kiến thức từ khí tượng học, địa lý, kinh tế, xã hội học và nhiều lĩnh vực khác nữa.
Quan trọng hơn, Morin nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kết nối lý trí và cảm xúc, khoa học và nhân văn trong quá trình liên kết tri thức. Con người không chỉ là một sinh vật lý trí mà còn là một chủ thể đầy cảm xúc, tinh thần và trải nghiệm xã hội. Chỉ khi nào chúng ta dung hòa được cả hai yếu tố này, chúng ta mới có thể thấu hiểu một cách trọn vẹn thế giới xung quanh và tìm ra những giải pháp thực sự hiệu quả cho các vấn đề toàn cầu.
Liên kết tri thức, theo Morin, cũng không chỉ giới hạn trong phạm vi khoa học tự nhiên mà còn cần mở rộng sang các lĩnh vực nhân văn, xã hội và tâm linh. Sự kết hợp hài hòa giữa tri thức khoa học và tri thức nhân văn sẽ giúp chúng ta có cái nhìn toàn diện hơn về con người, về xã hội và về những thách thức mà chúng ta đang đối mặt.
“Liên Kết Tri Thức” của Edgar Morin, bản dịch của Chu Tiến Ánh, là một tác phẩm đáng đọc cho bất kỳ ai quan tâm đến tương lai của nhân loại. Cuốn sách cung cấp một khung tư duy mới mẻ, sâu sắc và đầy tính gợi mở, giúp chúng ta nhìn nhận và giải quyết các vấn đề toàn cầu một cách hiệu quả hơn. Mời bạn tìm đọc!
