“Cuộc sống không đáng sống” – lời tuyên bố đầy thách thức của Socrates chính là khởi nguồn cho cuộc truy vấn đầy ám ảnh của Albert Camus về ý nghĩa tồn tại trong “Thần Thoại Sisyphus”. Camus thẳng thắn thừa nhận sự phi lý inherent của cuộc sống, phủ nhận bất kỳ ý nghĩa tiền định nào và đặt trách nhiệm tạo dựng ý nghĩa lên chính đôi vai con người.
Lấy hình tượng Sisyphus từ thần thoại Hy Lạp làm trung tâm, Camus vẽ nên bức tranh về số phận con người. Sisyphus, vị vua bị thần Zeus đày đọa xuống địa ngục, phải vĩnh viễn đẩy một tảng đá khổng lồ lên đỉnh núi, chỉ để chứng kiến nó lăn xuống chân núi mỗi khi gần chạm tới đích. Hình phạt tàn nhẫn và vòng lặp vô tận này phản chiếu sự lặp lại, sự vô ích dường như hiện hữu trong cuộc sống mỗi chúng ta. Chúng ta cũng liên tục đối mặt với những thất bại, trở ngại, những nỗ lực dường như không đi đến đâu.
Tuy nhiên, Camus chỉ ra một sự khác biệt cốt yếu: Sisyphus là nạn nhân của số phận, trong khi con người có quyền lựa chọn cách đối diện với sự phi lý đó. Ông lập luận rằng ý nghĩa không phải là thứ được ban tặng, mà là thứ được tạo ra thông qua hành động và sự ý thức. Sisyphus, trong khoảnh khắc tập trung toàn bộ sức lực vào việc đẩy tảng đá, không còn bị ám ảnh bởi sự vô vọng của hình phạt, mà tìm thấy sự hiện hữu trọn vẹn trong từng cử động. Chính sự cam chịu số phận một cách ý thức, sự bền bỉ và kiên trì đối mặt với hình phạt vô tận, đã biến Sisyphus từ một nạn nhân thành một người hùng.
Camus không cổ súy cho sự đầu hàng số phận, mà kêu gọi một cuộc nổi loạn. Nổi loạn không phải bằng cách chống đối hay trốn chạy, mà bằng cách đối diện và chấp nhận sự phi lý của cuộc sống. Nổi loạn bằng cách kiên trì theo đuổi đam mê, ước mơ, bằng cách sống trọn vẹn từng khoảnh khắc hiện tại. Chính trong sự ý thức về sự vô nghĩa, con người mới có thể tự do tạo dựng ý nghĩa cho riêng mình.
Thông qua “Thần Thoại Sisyphus”, Camus không đưa ra câu trả lời dễ dãi, mà mở ra một cuộc đối thoại đầy thách thức với người đọc về bản chất của tồn tại. Cuốn sách là một lời mời gọi đến sự tỉnh thức, một lời khẳng định sức mạnh tinh thần của con người trước sự phi lý của thế giới, một tuyên ngôn về tự do và trách nhiệm trong việc kiến tạo ý nghĩa cho cuộc đời. “Thần Thoại Sisyphus” của Albert Camus, một tác phẩm kinh điển của triết học hiện sinh, xứng đáng là một hành trình tư tưởng không thể bỏ qua cho bất kỳ ai đang trăn trở về ý nghĩa cuộc sống.
