“Thiên Hoàng Minh Trị” của Donald Keene, một học giả người Mỹ lỗi lạc về văn hóa và văn học Nhật Bản, là tác phẩm đồ sộ tái hiện cuộc đời và triều đại đầy biến động của Thiên hoàng Minh Trị (1852-1912). Cuốn sách dẫn dắt người đọc qua hành trình chuyển mình ngoạn mục của Nhật Bản, từ một quốc gia phong kiến trì trệ bước vào kỷ nguyên hiện đại, trở thành một cường quốc công nghiệp hùng mạnh. Keene tỉ mỉ khắc họa từng giai đoạn trong cuộc đời vị Thiên hoàng, từ những năm tháng ấu thơ thấm nhuần tư tưởng Nho giáo đến thời khắc lịch sử khi ông khởi xướng cuộc Minh Trị Duy Tân năm 1868, đặt nền móng cho một kỷ nguyên mới của đất nước Mặt Trời mọc.
Không chỉ là một cuốn tiểu sử đơn thuần, tác phẩm còn mở ra bức tranh toàn cảnh về bối cảnh chính trị, xã hội và văn hóa phức tạp của Nhật Bản thời bấy giờ. Keene phân tích sâu sắc mối quan hệ đa chiều của Nhật Bản với các cường quốc láng giềng như Trung Quốc, Triều Tiên và Nga, đồng thời làm rõ ảnh hưởng sâu rộng của văn minh phương Tây đến tiến trình hiện đại hóa của đất nước. Ông tập trung khai thác những cải cách mang tính bước ngoặt như việc ban hành Hiến pháp đầu tiên năm 1889, xây dựng quân đội hiện đại, phát triển hệ thống giáo dục tiên tiến và thúc đẩy nền kinh tế tư bản chủ nghĩa.
Với hơn 1.000 trang sách, “Thiên Hoàng Minh Trị” không chỉ đơn thuần kể lại câu chuyện cuộc đời một vị vua mà còn là một công trình nghiên cứu lịch sử đầy tham vọng, hé lộ những bí ẩn đằng sau “thần kỳ Nhật Bản”. Tác phẩm mang đến cho độc giả cái nhìn sâu sắc về quá trình chuyển đổi lịch sử đầy kịch tính, từ đó hiểu rõ hơn về con đường trỗi dậy đầy ấn tượng của Nhật Bản trên trường quốc tế.
Donald Keene (1922-2019), tác giả của cuốn sách, là một chuyên gia hàng đầu về nghiên cứu văn hóa và văn học Nhật Bản. Ông từng giữ chức giáo sư tại Đại học Columbia trong hơn 50 năm và đã xuất bản hơn 25 cuốn sách tiếng Anh cùng khoảng 30 cuốn sách tiếng Nhật. Sự am hiểu sâu rộng về văn hóa và lịch sử Nhật Bản, cùng với lối viết sắc sảo, đã giúp Keene tạo nên một tác phẩm kinh điển về Thiên hoàng Minh Trị và thời đại của ông. Sau thảm họa động đất và sóng thần Tohoku năm 2011, Keene đã quyết định chuyển đến sinh sống tại Nhật Bản và nhập quốc tịch nước này, một minh chứng cho tình yêu và sự gắn bó sâu sắc của ông với đất nước và con người nơi đây. Ông được biết đến với nhiều công trình nghiên cứu đồ sộ về văn học cổ điển và hiện đại Nhật Bản, tiêu biểu là bộ sách bốn tập “Lịch Sử Văn Học Nhật Bản”. Những đóng góp to lớn của ông cho sự nghiệp nghiên cứu văn hóa Nhật Bản đã được ghi nhận bằng nhiều giải thưởng danh giá, trong đó có Huân chương Văn hóa, trở thành người nước ngoài đầu tiên được trao tặng vinh dự này. Bản dịch tiếng Việt do Ca Lâu La thực hiện.
