Bức tranh “Thiếu nữ đeo hoa tai ngọc trai” của danh họa Johannes Vermeer, một kiệt tác hội họa lừng danh, đã khơi nguồn cảm hứng cho Tracy Chevalier viết nên cuốn tiểu thuyết để đời cùng tên. Câu chuyện xoay quanh Griet, một cô gái 16 tuổi buộc phải làm hầu gái cho gia đình Vermeer sau khi cha cô qua đời. Giữa guồng quay công việc thường nhật trong một gia đình nghệ sĩ danh tiếng, Griet tìm thấy sự bình yên trong xưởng vẽ của Vermeer. Ở đó, cô dần bộc lộ một năng khiếu tiềm ẩn về hội họa, một sự nhạy cảm đặc biệt với màu sắc, ánh sáng và bố cục, điều đã thu hút sự chú ý của người họa sĩ tài ba.
Sự gắn kết giữa Griet và Vermeer nảy nở một cách lặng lẽ, tinh tế nhưng cũng đầy căng thẳng. Dưới con mắt dò xét của bà chủ khó tính Catharina và những người xung quanh, tình cảm của họ không thể hiện qua lời nói hay cử chỉ thân mật mà chỉ qua những ánh nhìn thấu hiểu, những rung động khó nói thành lời. Giữa những áp lực và bí mật, Griet tìm thấy một sự giải thoát tình cảm nơi Pieter, con trai người bán thịt.
Tác phẩm không chỉ là một câu chuyện tình yêu đầy ám ảnh mà còn là một bức tranh sống động về cuộc sống thường nhật ở Delft, Hà Lan vào thế kỷ 17. Tracy Chevalier đã tái hiện một cách chân thực và tinh tế không khí thời đại, bối cảnh xã hội cũng như quá trình sáng tạo nghệ thuật của một thiên tài hội họa. Thông qua những chi tiết nhỏ nhặt nhưng đầy ẩn ý, tác giả dẫn dắt người đọc vào thế giới nội tâm của các nhân vật, đặc biệt là Griet, để cảm nhận được sự giằng xé, khao khát và cả những bí mật ẩn giấu đằng sau vẻ ngoài bình lặng của cô gái trẻ.
Đoạn trích mở đầu cuốn tiểu thuyết hé lộ phần nào tính cách của Griet – một cô gái trầm lặng, kín đáo, luôn kìm nén cảm xúc. Qua cuộc gặp gỡ định mệnh với vợ chồng Vermeer, người đọc bắt đầu cảm nhận được sự nhạy bén, tinh tế của Griet qua cách cô sắp xếp rau củ, một chi tiết tưởng chừng như bình thường nhưng lại thể hiện rõ óc thẩm mỹ và khả năng quan sát tỉ mỉ của cô. Việc Vermeer nhận ra và đánh giá cao điều này đã báo hiệu một mối liên kết đặc biệt giữa hai tâm hồn đồng điệu, một mối quan hệ sẽ được hé lộ dần dần trong những chương tiếp theo. Cuốn sách đã nhận được nhiều lời khen ngợi từ giới phê bình và được ví như “một tiểu thuyết như ngọc”, một tác phẩm “lôi cuốn tuyệt đối… siêu việt cả thời gian lẫn địa điểm.” Tracy Chevalier, một tiểu thuyết gia ăn khách về đề tài lịch sử, đã thành công trong việc xây dựng một câu chuyện vừa lãng mạn, vừa bí ẩn, vừa thấm đẫm hơi thở nghệ thuật.
