“Thư gửi bố” của Franz Kafka, một trong những tác phẩm văn học xuất sắc nhất thế kỷ 20, vượt xa khuôn khổ một bức thư thông thường để trở thành dấu mốc quan trọng trong sự nghiệp văn chương của ông. Sinh ra và lớn lên tại Praha, Áo-Hung, dưới bóng của một người cha cứng rắn, nghiêm khắc, Kafka đã mang theo suốt cuộc đời mình những vết thương tâm lý sâu sắc, và chính mối quan hệ đầy sóng gió này đã trở thành nguồn cảm hứng chủ đạo cho tác phẩm.
Được viết vào năm 1919, chỉ vài tháng trước khi ông qua đời, “Thư gửi bố” là lời tự bạch đầy day dứt, là tiếng lòng của một người con trai luôn khao khát sự thấu hiểu và yêu thương từ người cha quyền uy. Dưới dạng thức một bức thư dài, Kafka đã khắc họa chân dung người cha với tất cả sự uy nghiêm, mạnh mẽ, nhưng cũng lạnh lùng và xa cách. Ông tái hiện lại một tuổi thơ đầy ám ảnh bởi những lời la mắng, những trận đòn roi vô cớ, những tháng ngày sống trong sợ hãi và e dè. Chính bầu không khí gia đình căng thẳng ấy đã gieo mầm cho những bất ổn tâm lý, ảnh hưởng sâu sắc đến sự phát triển và cả sự nghiệp sáng tác của Kafka.
Xuyên suốt tác phẩm, ta thấy được những cảm xúc hỗn độn, đan xen giữa sợ hãi, day dứt, thất vọng mà Kafka dành cho cha mình. Ông tin rằng, đằng sau vẻ ngoài quyền lực, cha ông chưa bao giờ thực sự hiểu và yêu thương con cái. Sự đè nén, bạo lực về tinh thần đã khiến Kafka cảm thấy mình luôn sống trong cái bóng quá lớn của cha, không thể nào thoát ra. Chính mối quan hệ đầy bi kịch này đã trở thành nỗi ám ảnh đeo bám Kafka suốt cuộc đời, đồng thời là chất liệu, là nguồn cảm hứng cho nhiều tác phẩm của ông.
Không chỉ dừng lại ở việc phân tích mối quan hệ cha con, “Thư gửi bố” còn là nơi Kafka bày tỏ những suy tư sâu sắc về xã hội, tôn giáo và cuộc sống. Ông phê phán xã hội Do Thái đương thời với những giáo điều cổ hủ, bảo thủ và khắc nghiệt. Tôn giáo, với ông, cũng không mang lại sự an ủi hay ý nghĩa thực sự cho kiếp người. Tất cả hòa quyện vào nhau, tạo nên một bức tranh cuộc sống đầy bi quan, tuyệt vọng trong cái nhìn của Kafka.
Với lối phân tích tâm lý nhân vật sắc sảo, “Thư gửi bố” đã chạm đến những góc khuất sâu kín nhất trong tâm hồn con người. Tác phẩm không chỉ là một bức thư riêng tư mà còn là một kiệt tác văn học, phản ánh những quan điểm của Kafka về gia đình, xã hội và nhân sinh quan. Giá trị to lớn của “Thư gửi bố”, cả về nội dung lẫn nghệ thuật, đã khẳng định vị trí của Kafka như một trong những nhà văn có ảnh hưởng nhất thế kỷ 20, đồng thời trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho nhiều thế hệ nhà văn và nhà phê bình sau này. Đây là một tác phẩm xứng đáng được đọc và suy ngẫm bởi bất kỳ ai quan tâm đến văn học và những trăn trở của con người về cuộc sống.
