Shiba Ryotaro, một trong những nhà văn lừng danh nhất Nhật Bản, đã tái hiện lại một giai đoạn lịch sử đầy biến động qua tiểu thuyết “Tokugawa Yoshinobu – Shogun Cuối Cùng”. Bản dịch tiếng Việt của An Nhiên mang đến cho độc giả Việt Nam cơ hội tiếp cận câu chuyện về vị Tướng quân thứ 15 và cũng là cuối cùng của Mạc phủ Tokugawa, người giữ vai trò then chốt trong cuộc chuyển giao quyền lực lịch sử, đưa Nhật Bản từ thời kỳ phong kiến bước vào kỷ nguyên hiện đại.
Giữa thế kỷ XIX, sau hơn hai thế kỷ rưỡi thái bình thịnh trị dưới triều đại Tokugawa, Nhật Bản đứng trước những thách thức chưa từng có. Thời kỳ Edo đang dần khép lại, nhường chỗ cho những biến động dữ dội đến từ cả bên trong lẫn bên ngoài. Sự xuất hiện của các cường quốc phương Tây với súng ống, đạn pháo, tàu hơi nước và những công nghệ hiện đại khác không chỉ là cú sốc về mặt quân sự mà còn là dấu chấm hết cho thời đại samurai truyền thống. Bên trong, áp lực cải cách ngày càng tăng cao, đặc biệt sau sự kiện Hạm đội Mỹ dưới sự chỉ huy của Commodore Perry buộc Nhật Bản mở cửa vào năm 1853. Nhiều lãnh chúa và trí thức trẻ đã lợi dụng danh nghĩa “phò Thiên Hoàng, bài ngoại” để kêu gọi thay đổi chế độ Mạc phủ. Chính trong bối cảnh “dầu sôi lửa bỏng” này, Tokugawa Yoshinobu bước lên nắm quyền Tướng quân vào năm 1866.
Sinh ra là con trai thứ bảy của Tokugawa Nariaki, Daimyo của Mito – một trong ba chi của gia tộc Tokugawa có đủ tư cách kế thừa ngôi vị Chinh di Đại Tướng quân, Yoshinobu lớn lên trong khuôn khổ nghiêm ngặt của gia pháp. Từ nhỏ, ông đã được rèn luyện nghiêm khắc về văn võ, thấm nhuần tư tưởng chính trị và triết lý cai trị. Khi trở thành Tướng quân, Yoshinobu phải đối mặt với trọng trách nặng nề là duy trì quyền lực của Mạc phủ trước sự lớn mạnh của các lãnh chúa đối lập và lực lượng ủng hộ Thiên hoàng Minh Trị. Ông đã nỗ lực thực hiện nhiều cải cách nhằm hiện đại hóa quân đội và kinh tế, nhưng cuối cùng nhận ra rằng sự thay đổi triệt để là không thể tránh khỏi.
Trước tình thế rối ren, thay vì đẩy đất nước vào cuộc nội chiến đẫm máu, Tokugawa Yoshinobu đã đưa ra một quyết định lịch sử: từ bỏ quyền lực. Hành động can đảm này đã mở đường cho cuộc Minh Trị Duy Tân, một trong những cuộc cách mạng vĩ đại nhất lịch sử Nhật Bản, đặt nền móng cho quá trình hiện đại hóa và công nghiệp hóa đất nước sau này. Câu chuyện về Tokugawa Yoshinobu không chỉ là câu chuyện về một vị tướng quân cuối cùng, mà còn là câu chuyện về lòng dũng cảm, sự hy sinh và tầm nhìn xa trông rộng vì lợi ích của dân tộc.
