Tác phẩm “Trang Tử và Nam Hoa Kinh” của học giả Nguyễn Hiến Lê là một hành trình khám phá hai cột mốc kinh điển của triết học Đông phương. Với kiến thức uyên thâm về tư tưởng Trung Hoa cổ đại, tác giả đã dày công nghiên cứu và chắt lọc tinh hoa của hai tác phẩm triết học quan trọng này, mang đến cho độc giả một cái nhìn sâu sắc và toàn diện.
Cuốn sách mở ra bằng phần giới thiệu bối cảnh lịch sử ra đời của Trang Tử và Nam Hoa Kinh, đặt nền móng cho sự hiểu biết về tư tưởng của hai tác phẩm. Trang Tử, xuất hiện vào thời Chiến Quốc loạn lạc (thế kỷ 4 TCN), là đại diện tiêu biểu của phái Đạo gia thần bí. Còn Nam Hoa Kinh, ra đời muộn hơn vào thời Tây Hán (thế kỷ 3 TCN), được cho là tập hợp tư tưởng của nhiều nhà Nho đời Hán, mang hơi thở thực tiễn hơn. Dù cùng thuộc trường phái Đạo gia, nhưng mỗi tác phẩm lại mang một phong cách và cách tiếp cận triết lý riêng biệt, tạo nên sự đa dạng và phong phú cho tư tưởng Đạo gia.
Tác giả Nguyễn Hiến Lê đã tỉ mỉ phân tích nội dung tư tưởng của từng tác phẩm. Với Trang Tử, ông tập trung vào các chương trọng yếu như “Khổng Tử”, “Đại Tế”, “Đồng Khung”, “Thượng Thư”… để làm rõ các khái niệm cốt lõi như “Vô vi”, “Đạo”, “Tự nhiên”, “Thiên đạo”, “Vô tâm”, “Vô tri”. Thông qua việc trích dẫn trực tiếp từ nguyên tác và phân tích chi tiết, tác giả giúp người đọc thấu hiểu tư tưởng sống thuận theo tự nhiên, buông bỏ những phiền não do suy nghĩ và hành động gây ra – một triết lý sống vô cùng sâu sắc của Trang Tử.
Đối với Nam Hoa Kinh, tác giả cũng lần lượt phân tích nội dung của cả “Thượng thư” – bàn về nguyên lý của Đạo, và “Hạ thư” – bàn về ứng dụng của Đạo vào đời sống. Tác giả chỉ ra sự tương đồng trong tư tưởng về “Đạo”, “Vô vi”, “Tự nhiên”, “Thiên đạo” giữa Nam Hoa Kinh và Trang Tử, nhưng nhấn mạnh vào tính thực tiễn và dễ hiểu hơn của Nam Hoa Kinh, thể hiện qua ngôn ngữ giản dị và các ví dụ minh họa gần gũi với cuộc sống.
Không chỉ dừng lại ở việc phân tích nội dung, tác giả còn so sánh phong cách biện chứng của hai tác phẩm. Trang Tử với ngôn ngữ giàu hình ảnh, dụ ngôn, câu hỏi đáp mang tính phản biện cao, tạo nên một không gian triết lý sâu sắc và đầy bí ẩn. Ngược lại, Nam Hoa Kinh lại đi thẳng vào vấn đề với lối diễn đạt trực quan, dễ hiểu, tập trung vào việc áp dụng triết lý vào đời sống thực tiễn. Sự so sánh này giúp độc giả thấy rõ nét riêng của từng tác phẩm, từ đó có cái nhìn đa chiều và phong phú hơn về triết học Đạo gia.
“Trang Tử và Nam Hoa Kinh” của Nguyễn Hiến Lê không chỉ là một công trình nghiên cứu học thuật nghiêm túc, mà còn là một lời mời gọi khám phá vẻ đẹp trí tuệ của triết học Đông phương. Cuốn sách hứa hẹn sẽ mang đến cho bạn đọc những trải nghiệm tư duy thú vị và những bài học quý giá về cuộc sống.
