Trong thời đại bùng nổ thông tin, việc quản lý và xử lý hiệu quả lượng dữ liệu khổng lồ trở thành một thách thức lớn. Cuốn sách “Tư Duy Có Hệ Thống” của Daniel J. Levitin, do Hoàng Việt dịch, cung cấp một giải pháp cho vấn đề này, giúp người đọc xây dựng một hệ thống tư duy tối ưu để nắm bắt và sử dụng thông tin một cách hiệu quả.
Loài người không ngừng tìm cách nâng cấp hệ thần kinh, rèn luyện trí óc để bộ não trở thành trợ thủ đắc lực giúp đạt được mục tiêu. Từ trường luật, kinh doanh, y tế đến học viện âm nhạc và chương trình huấn luyện thể thao, tất cả đều hướng đến việc khai thác sức mạnh tiềm ẩn của bộ não. Chúng ta tạo ra các hệ thống để giải phóng bản thân khỏi những chi tiết vụn vặt, lưu trữ thông tin và tăng cường khả năng cho não bộ, hay nói cách khác là giảm tải cho bộ não. “Tư Duy Có Hệ Thống” không đưa ra một hệ thống cứng nhắc mà tập trung vào những nguyên tắc chung, cho phép mỗi người áp dụng theo cách riêng để sắp xếp lại cuộc sống, tránh lãng phí thời gian do tư duy thiếu hệ thống. Daniel Gilbert, Đại học Harvard, tác giả cuốn “Stumbling on Happiness”, đánh giá cao cuốn sách này vì sự sắc sảo và hiểu biết sâu rộng của Levitin về lĩnh vực thần kinh học.
Tác giả Daniel J. Levitin là một nhà tâm lý học nhận thức, nhà thần kinh học, nhà văn, nhà soạn nhạc và nhà sản xuất nhạc người Mỹ – Canada. Ông giữ chức Giáo sư danh dự James McGill về tâm lý học và thần kinh học hành vi tại Đại học McGill, Montreal, Quebec, Canada. Lĩnh vực nghiên cứu của ông trải rộng từ lý thuyết âm nhạc, khoa học máy tính đến thần kinh học, giải phẫu thần kinh và giáo dục. Levitin là tác giả của nhiều cuốn sách bán chạy, bao gồm “This is Your Brain on Music”, “The World in Six Songs”, “Tư Duy Có Hệ Thống” và “A Field Guide to Lies”. “Tư Duy Có Hệ Thống” đã gặt hái nhiều thành công, nằm trong danh sách sách bán chạy của New York Times, đứng đầu danh sách sách bán chạy của Canada và Amazon, và thứ 5 trong danh sách sách bán chạy của London Times.
Cuốn sách bắt đầu bằng việc khẳng định loài người luôn tìm cách nâng cấp hệ thần kinh, rèn luyện trí óc để đạt được mục tiêu. Sự sáng tạo của con người đã tạo ra các hệ thống giúp giải phóng bản thân khỏi những điều vụn vặt, lưu giữ thông tin và tăng cường khả năng cho não bộ. Một bước tiến quan trọng là sự ra đời của chữ viết cách đây khoảng 5.000 năm. Ban đầu, chữ viết được sử dụng cho các mục đích đơn giản như công thức, hóa đơn hay kiểm kê hàng hóa. Sự phát triển của đô thị và thương mại đã thúc đẩy việc sử dụng chữ viết để ghi chép giao dịch, sau đó mới đến thơ ca, lịch sử và các lĩnh vực khác. Trước khi có chữ viết, con người phải dựa vào trí nhớ, hình vẽ và âm nhạc để lưu trữ thông tin, nhưng trí nhớ con người thường không đáng tin cậy. Cách tư duy và ra quyết định của chúng ta ngày nay đã tiến hóa so với thời săn bắt hái lượm, và kiến thức đã giúp chúng ta vượt qua những giới hạn của sự tiến hóa. “Tư Duy Có Hệ Thống” kể về cách con người đối mặt với thông tin và hệ thống từ những ngày đầu văn minh, và cách những người thành công tổ chức cuộc sống để tối ưu hóa hiệu quả công việc.
Các nhà tâm lý học nhận thức đã chỉ ra rằng không nên quá tin tưởng vào trí nhớ. Vấn đề không chỉ nằm ở việc chúng ta nhớ sai mà còn ở chỗ chúng ta không nhận thức được sai lầm đó. Mục đích của việc ghi chép có lẽ là để tăng khả năng của thùy hải mã, một phần của hệ thống lưu trữ ký ức. Việc ghi chép giúp giải phóng não bộ để tập trung vào những việc khác. Tuy nhiên, việc lưu trữ, sắp xếp và truy cập thông tin lại trở thành một vấn đề mới. Con người đã phát minh ra các công cụ như lịch, tủ tài liệu, máy tính và điện thoại thông minh để giải quyết vấn đề này. Những “bộ não phụ” này giúp giảm tải cho bộ não, cho phép chúng ta xử lý thông tin hiệu quả hơn. Có hai loại bộ nhớ bên ngoài: một loại tuân theo cấu trúc của não bộ, loại còn lại là một sự cách tân. Việc phân biệt hai loại này sẽ giúp chúng ta cải thiện hệ thần kinh và đối phó với tình trạng quá tải thông tin.
