Francis Fukuyama, trong cuốn sách “Tương Lai Hậu Nhân Loại – Hậu quả của cách mạng công nghệ sinh học”, đã vẽ nên một bức tranh toàn cảnh về tiềm năng đột phá nhưng cũng đầy rẫy thách thức của công nghệ sinh học đối với tương lai nhân loại. Cuốn sách mở ra bằng việc phân tích những bước tiến vượt bậc của công nghệ sinh học trong những thập kỷ gần đây, từ lĩnh vực di truyền học với công nghệ chỉnh sửa gen CRISPR/Cas9, cho đến sinh học tổng hợp với khả năng tạo ra các chất sinh học mới, và công nghệ tế bào gốc hứa hẹn tái tạo mô và cơ quan. Những tiến bộ này đang mở ra cánh cửa cho một kỷ nguyên mới, nơi bản chất của con người và cuộc sống trên Trái Đất có thể bị thay đổi hoàn toàn.
Tuy nhiên, Fukuyama cũng đồng thời cảnh báo về những hệ lụy khó lường mà cuộc cách mạng công nghệ sinh học có thể mang lại. Sự ra đời của “siêu nhân” nhờ công nghệ chỉnh sửa gen có thể khoét sâu hố ngăn cách giàu nghèo, tạo nên một xã hội phân tầng với những đặc quyền dành riêng cho một nhóm người được cải thiện về trí tuệ, sức khỏe và tuổi thọ. Viễn cảnh một xã hội hậu nhân loại, nơi “siêu nhân” thống trị, đặt ra mối đe dọa nghiêm trọng cho bản chất con người và sự đoàn kết của xã hội loài người. Hơn nữa, nguy cơ lạm dụng công nghệ này cho mục đích quân sự hay khủng bố sinh học cũng là một bài toán nan giải cần được quan tâm. Chính vì vậy, việc thiết lập một khuôn khổ pháp lý và đạo đức chặt chẽ để quản lý và giám sát việc nghiên cứu và ứng dụng công nghệ sinh học tiên tiến là vô cùng cấp thiết.
Bên cạnh những tác động đến bản chất con người, cách mạng công nghệ sinh học còn có thể làm biến đổi sâu sắc cơ cấu việc làm và nền kinh tế toàn cầu. Sự tự động hóa trong sản xuất và dịch vụ nhờ công nghệ sinh học có thể dẫn đến tình trạng thất nghiệp gia tăng, bất bình đẳng kinh tế trầm trọng hơn và bất ổn xã hội lan rộng. Mặt khác, sự xuất hiện của các sản phẩm sinh học mới, từ thực phẩm, dược phẩm đến nhiên liệu sinh học, sẽ tạo ra những thay đổi lớn trong cấu trúc của nhiều ngành công nghiệp truyền thống.
Cuối cùng, Fukuyama cũng chỉ ra những thách thức mà công nghệ sinh học đặt ra đối với chủ quyền quốc gia và an ninh quốc tế. Nguy cơ các công nghệ sinh học nguy hiểm bị sử dụng cho mục đích quân sự, điển hình là việc chế tạo vũ khí sinh học, là một mối lo ngại không thể xem nhẹ. “Tương Lai Hậu Nhân Loại – Hậu quả của cách mạng công nghệ sinh học” của Francis Fukuyama là một lời cảnh tỉnh kịp thời, thôi thúc chúng ta suy ngẫm về tương lai của nhân loại trong bối cảnh công nghệ sinh học đang phát triển với tốc độ chóng mặt. Cuốn sách không chỉ phân tích những tiềm năng và thách thức mà còn đặt ra câu hỏi về bản chất của con người và hướng đi cho xã hội trong tương lai.
