“Tỳ Vết Tâm Linh” của Bình Nguyên Lộc, một trong ba tác phẩm được chính tác giả tâm đắc nhất, là câu chuyện day dứt về số phận một thiếu nữ chìm trong bóng tối của bệnh tâm thần. Trong một cuộc phỏng vấn đầu thập niên 70 với Nguyễn Nam Anh của tạp chí Văn, Sài Gòn, Bình Nguyên Lộc đã chia sẻ niềm yêu thích đặc biệt dành cho “Tỳ Vết Tâm Linh”, bên cạnh “Những bước lang thang trên hè phố của gã Bình-nguyên Lộc” và “Cuống rún chưa lìa”. Dù tự nhận cảm tình này mang tính chủ quan, nhưng chính sự day dứt, thương cảm ẩn chứa trong tác phẩm đã khiến nó trở nên đặc biệt trong sự nghiệp sáng tác của ông.
Câu chuyện mở ra với hình ảnh Lưu, người anh trai, rời khỏi bệnh viện trong trạng thái choáng váng, bàng hoàng sau cuộc gặp gỡ đầy ám ảnh với em gái. Ba tháng trước, khi hay tin Bích lên cơn điên, Lưu đang ở Đà Lạt. Bích được đưa vào nhà thương Chợ Quán rồi chuyển lên dưỡng trí viện Biên Hòa. Những lần thăm Bích trước, chứng kiến em gái la hét, đập phá, Lưu vẫn tin rằng Bích sẽ nhanh chóng bình phục. Nhưng lần gặp gỡ này lại hoàn toàn khác.
Bích không còn la hét, đập phá như trước. Nàng tiều tụy, xanh xao như vừa trải qua một cơn bạo bệnh. Nhưng điều khiến Lưu đau đớn nhất chính là ánh mắt lờ đờ, vô hồn của Bích. Nàng nhìn Lưu mà như không thấy, đôi môi mấp máy lẩm bẩm những lời vô nghĩa, ngón tay mân mê một sợi chỉ vô hình. Bóng hình em gái thân yêu giờ đây xa cách vạn dặm. Lưu hiểu rằng Bích đã bước vào giai đoạn nguy hiểm nhất của bệnh tâm thần, nơi bản ngã co rút lại, khép kín với thế giới bên ngoài.
Những giọt nước mắt đầu tiên của Lưu kể từ khi rời bỏ tuổi thơ đã rơi xuống. Anh khóc thương cho số phận em gái, khóc cho tình yêu tan vỡ của Bích với người yêu, người đã bỏ rơi cô để đến với con gái một triệu phú. Nỗi đau ấy đã đẩy Bích vào vực thẳm của bệnh tật, để lại trong Lưu một tỳ vết tâm linh không thể nào xóa nhòa. Giữa khung cảnh vắng lặng của dưỡng trí viện, Lưu bước đi, bần thần như chính mình đang mang trong mình căn bệnh quái ác. Hình ảnh hai người thăm bệnh khác lướt qua trong tầm mắt, càng tô đậm thêm nỗi cô đơn, trống trải trong lòng Lưu. “Tỳ Vết Tâm Linh” không chỉ là câu chuyện về một thiếu nữ mắc bệnh tâm thần, mà còn là bức tranh u ám về những vết thương lòng, những mất mát không thể bù đắp, để lại những ám ảnh day dứt khôn nguôi.
