“Và Nơi Đây Bình Minh Yên Tĩnh” của Boris Vasiliev, một tác phẩm kinh điển của văn học Nga ra đời năm 1969, khắc họa một bức tranh đầy ám ảnh về Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại, đồng thời là một khúc ca bi tráng về sự hy sinh thầm lặng của những người phụ nữ Nga. Lấy bối cảnh năm 1941 tại vùng hậu phương Karelia yên bình, tiểu thuyết xoay quanh cuộc chiến đấu không cân sức của một tiểu đội pháo thủ nữ Hồng quân, dưới sự chỉ huy của viên sĩ quan dày dạn kinh nghiệm Vaskov, chống lại một toán lính dù Đức Quốc xã tinh nhuệ. Giữa khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp, cuộc sống của những cô gái trẻ tràn ngập niềm vui và sự trong trẻo của tuổi thanh xuân. Tuy nhiên, chiến tranh đã bất ngờ ập đến, cướp đi sinh mạng của họ trong một trận chiến không cân sức. Họ ngã xuống, để lại tuổi xuân giữa rừng xanh, bảo vệ sự bình yên cho quê hương.
Sự đối lập giữa vẻ đẹp thanh bình của thiên nhiên và sự tàn khốc của chiến tranh càng làm nổi bật sự hy sinh cao cả của những người lính nữ. Hai mươi năm sau, khi Vaskov trở lại nơi này cùng con trai nuôi, dấu vết chiến tranh dường như đã phai mờ, chỉ còn lại một không gian tĩnh lặng, như chính cái tên của tác phẩm: “Và nơi đây bình minh yên tĩnh”. Tác phẩm không chỉ là câu chuyện về chiến tranh, mà còn là lời tri ân sâu sắc đến những người phụ nữ Nga đã hy sinh trong Thế chiến thứ hai.
Ngay từ khi ra mắt trên tạp chí Thanh niên năm 1969, “Và Nơi Đây Bình Minh Yên Tĩnh” đã ngay lập tức gây tiếng vang lớn và trở thành một trong những tác phẩm văn học nổi bật về đề tài chiến tranh trong thập niên 1960 và 1970 tại Liên Xô. Cùng với “Tên anh không có trong danh sách”, đây được xem là một trong những tiểu thuyết ngắn xuất sắc nhất của Boris Vasiliev về Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại.
Tác phẩm đã được chuyển thể thành nhiều phiên bản điện ảnh, trong đó nổi bật nhất là bộ phim cùng tên sản xuất năm 1972, từng được đề cử giải Oscar cho Phim Ngoại ngữ Xuất sắc nhất, góp phần đưa tên tuổi của Boris Vasiliev đến với công chúng quốc tế. Tại Việt Nam, độc giả có thể tìm đọc tác phẩm này, cùng với “Tên anh không có trong danh sách”, do dịch giả Lê Đức Mẫn chuyển ngữ và Nhà xuất bản Cầu Vồng ấn hành.
