Cuốn sách “Văn Hoá Giao Tiếp Ứng Xử: Biết Co Biết Duỗi” của hai tác giả Đinh Viễn Trí và Đông Phương Tri khám phá nghệ thuật ứng xử tinh tế qua khái niệm “co” và “duỗi”, được minh họa bằng câu chuyện của ba nhân vật lịch sử nổi tiếng họ Lưu: Lưu Bang, Lưu Bị và Lưu Bá Ôn.
Lưu Bang, từ một đình trưởng nhỏ bé, bị xem là “vô lại”, đã khéo léo vận dụng chiến lược “co duỗi”. Ông nhẫn nhục rời Hàm Dương, tạ tội với Hạng Vũ để lấy lòng tin, âm thầm chuẩn bị lực lượng, cuối cùng lật đổ Hạng Vũ, lập nên nhà Tây Hán. Sự “đại duỗi” của Lưu Bang nằm trong chính cái “đại co” đầy mưu trí. Ngược lại, Hạng Vũ, tuy “vô địch thiên hạ”, lại không biết co duỗi, dẫn đến kết cục bi thảm ở Ô Giang.
Lưu Bị, xuất thân nghèo khó, ban đầu phải nương nhờ nhiều thế lực khác nhau. Nhờ khéo léo “co”, ông tìm được thời cơ, dựa vào mưu lược của Gia Cát Lượng và sức mạnh của Quan Vũ, chiến thắng ở Xích Bích, chiếm Kinh Châu và Tứ Xuyên, lập nên nhà Thục Hán. Tuy nhiên, sau này, vì báo thù cho Quan Vũ, ông đã từ bỏ nguyên tắc “co”, nóng vội “duỗi” dẫn đến thất bại và cái chết ở Bạch Đế thành, khiến cơ nghiệp Thục Hán sau này lụi bại trong tay Lưu Thiện.
Lưu Bá Ôn, công thần khai quốc nhà Minh, sau khi phò tá Chu Nguyên Chương lên ngôi, đã nhận ra sự nguy hiểm của chốn quan trường. Ông chọn cách “co”, cáo lão về quê, sáng tác “Xa đạm ca” để gửi gắm tâm tư, tránh được họa sát thân. Lưu Bá Ôn là biểu tượng của việc “co” để bảo toàn bản thân và tìm kiếm sự an yên.
Vậy “co” và “duỗi” là gì? “Co” là sự khiêm nhường, nhẫn nhịn, tha thứ, hài hòa trong nghịch cảnh. Nó là một dạng trí tuệ giúp con người tồn tại và chờ đợi thời cơ. “Duỗi” là mưu lược lấy lui để tiến, lấy mềm khắc cứng, lấy yếu thắng mạnh. Nó là nghệ thuật nắm bắt thời cơ, phát triển và bành trướng thế lực.
Co duỗi tồn tại song hành, phúc họa, thành bại luôn đi cùng nhau. Người biết co duỗi phải có tầm nhìn xa, tấm lòng trong sạch, khí phách lớn, nghị lực phi thường, trí tuệ uyên bác, ý chí kiên cường và tính cách kiên định. Co duỗi phải tùy thuộc vào hoàn cảnh, việc lớn co lớn, việc nhỏ co nhỏ. Co để xử thế, lập thân, duỗi để lập chí, lập đức, lập nghiệp.
Cuốn sách cũng chỉ ra những quan niệm sai lầm về “co” và “duỗi”. Tranh giành trước mắt, ham muốn vật chất, giành giật ưu thế nhất thời không phải là “duỗi” mà là vô tri. Khom lưng uốn gối, nịnh hót, hận đời, buông xuôi không phải là “co” mà là hèn nhát và bạc nhược.
Tác giả dẫn chứng tư tưởng của Vương Phu, một nhà tư tưởng lớn cuối thời Minh đầu thời Thanh, về sự vận động của vật chất, lấy ví dụ về nước biến thành băng khi lạnh và hơi nước khi nóng để minh họa cho sự chuyển hóa giữa “co” và “duỗi”. Co duỗi là bản năng sinh tồn của vạn vật, đồng thời cũng là trí năng ứng xử của con người.
Cuốn sách khuyến khích người đọc phát huy bản năng, giữ gìn sự cân bằng tâm lý, khai thác trí tuệ để nắm bắt vận mệnh, đạt đến thành công vững chắc. Cuối cùng, tác giả Sướng Xuân Viên ký tên và ghi rõ địa điểm, thời gian hoàn thành lời giới thiệu.
