Vạn Xuân (tựa gốc: Dix Mille Printemps) là một tiểu thuyết lịch sử đồ sộ của nữ văn sĩ Pháp Yveline Féray, khắc họa cuộc đời và thời đại của danh nhân Nguyễn Trãi – nhà thơ, nhà chiến lược, nhà ngoại giao kiệt xuất của Việt Nam thế kỷ XV. Được thai nghén và hoàn thành trong gần một thập kỷ với hơn 1.200 trang sách, tác phẩm là kết tinh của quá trình nghiên cứu công phu và thu thập tư liệu tỉ mỉ của tác giả. Vạn Xuân tái hiện một cách sâu sắc và chi tiết bối cảnh lịch sử, văn hóa, đời sống tinh thần và số phận của các nhân vật lớn trong giai đoạn cuối Trần – đầu Lê.
Câu chuyện mở ra với bức tranh Đại Việt suy tàn dưới triều Trần, sự trỗi dậy của tướng quân Lê Quý Ly, cuộc xâm lăng của quân Minh, và trọng tâm là cuộc khởi nghĩa Lam Sơn oanh liệt dưới sự lãnh đạo của Lê Lợi với vai trò then chốt của Nguyễn Trãi. Hành trình trưởng thành của Nguyễn Trãi được khắc họa từ thuở ấu thơ – kết quả của cuộc hôn nhân đầy sóng gió giữa Nguyễn Phi Khanh và Trần Thị Thái – cho đến khi trở thành bậc kỳ tài kiến tạo nên chiến thắng lẫy lừng của dân tộc trước quân xâm lược, và cuối cùng là bi kịch oan khuất Lệ Chi Viên, dẫn đến cái chết thảm khốc của ông cùng 40 người trong gia tộc.
Không chỉ xoay quanh Nguyễn Trãi, Vạn Xuân còn khắc họa mối tình định mệnh giữa ông và Nguyễn Thị Lộ – người phụ nữ tài sắc vẹn toàn, vừa là người đồng hành, vừa là nạn nhân cùng ông trong bi kịch lịch sử. Tác phẩm vượt lên trên khuôn khổ một tiểu sử cá nhân, mở ra bức tranh toàn cảnh về xã hội, văn hóa, các mối quan hệ quyền lực, mối tương quan giữa trí thức và vua quan, những âm mưu, biến động, và cả những giá trị nhân văn, truyền thống tốt đẹp của Đại Việt thời bấy giờ.
Vạn Xuân được đánh giá là một bản anh hùng ca hào hùng về nền văn hiến Đại Việt. Tác phẩm không chỉ tái hiện cuộc đời Nguyễn Trãi mà còn khắc họa cả một thời đại đầy biến động, hào hùng và bi tráng. Yveline Féray thể hiện sự am hiểu sâu sắc về tâm lý, tư duy, tình cảm, phong tục, tín ngưỡng và bản sắc Việt Nam thế kỷ XV. Bà đã thành công trong việc tái tạo bầu không khí đặc trưng của Đại Việt, giúp độc giả phương Tây và Việt Nam “đồng điệu với một nền văn hóa khác của một thời điểm khác”.
Các nhân vật trong Vạn Xuân được xây dựng sống động và đa chiều. Nguyễn Trãi không chỉ là một anh hùng dân tộc mà còn là một con người đa tài với nhiều vai trò: nhà thơ, nhà văn, chiến lược gia, nhà ngoại giao, nhạc sĩ, nhà giáo, nhà địa lý… Các nhân vật khác như Nguyễn Thị Lộ, Lê Lợi, các vua quan, quyền thần, thậm chí cả kẻ thù đều có cá tính và số phận riêng biệt, góp phần làm nên bức tranh lịch sử đa sắc màu.
Với bút pháp linh hoạt, hiện đại, tác phẩm kết hợp hài hòa giữa tư duy lý trí, hiện đại phương Tây với chất huyền thoại, ưu tư phương Đông. Khi thì sử thi hùng tráng, lúc lại trữ tình, dân gian, hài hước, tất cả tạo nên sức hấp dẫn đặc biệt cho tác phẩm. Dù lấy bối cảnh lịch sử xa xưa, Vạn Xuân vẫn đặt ra những vấn đề muôn thuở về quyền lực, công lý, mối quan hệ giữa trí thức và quyền lực, tình yêu và số phận con người, khiến tác phẩm mang ý nghĩa vượt thời gian.
Yveline Féray (sinh năm 1939 tại Brittany, Pháp) là nhà văn, nhà báo, nhà sử học, hội viên Hội Nhà văn Pháp từ năm 1982. Bà từng dạy học, làm báo ở Campuchia và đã xuất bản nhiều tác phẩm về văn hóa phương Đông, nổi bật là Lễ hội Nước (La Fête des Eaux), Những người đi bộ trong đêm, và đặc biệt là hai tiểu thuyết lịch sử về Việt Nam: Vạn Xuân (về Nguyễn Trãi) và Lãn Ông (về Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác). Yveline Féray đã dành gần 10 năm nghiên cứu, gặp gỡ các nhà sử học, nhà văn hóa Việt Nam để hoàn thành Vạn Xuân, thể hiện tình yêu và sự kính trọng sâu sắc với đất nước, con người và văn hóa Việt Nam.
