“Xã hội Diễn Cảnh” (1967), kiệt tác của Guy Debord, là một công trình triết học – xã hội học đầy thách thức và ảnh hưởng. Lấy cảm hứng từ “Luận điểm về Feuerbach” của Karl Marx, cuốn sách bao gồm 221 luận điểm, chia thành 9 chương, phân tích sâu sắc về bản chất của xã hội hiện đại. Debord lập luận rằng xã hội đương thời đang bị chi phối bởi “diễn cảnh” – không chỉ đơn thuần là một tập hợp hình ảnh, mà là một hệ thống quan hệ xã hội được trung gian bởi hình ảnh, một thế giới quan được vật chất hóa. Lối viết trừu tượng và hàm súc, mang đậm dấu ấn Hegel, khiến tác phẩm trở nên đặc biệt khó tiếp cận, đòi hỏi nỗ lực đáng kể từ phía người đọc.
Debord vận dụng khéo léo phương pháp “chuyển đổi” (détournement), kỹ thuật chỉnh sửa và tái ngữ cảnh hóa các trích dẫn từ các tác phẩm kinh điển, đặc biệt là của Marx và Hegel, để làm nổi bật luận điểm của mình. Ông “chuyển đổi” câu mở đầu nổi tiếng của “Tư bản luận” để khẳng định: “Tất cả đời sống của các xã hội trong đó các điều kiện sản xuất hiện đại ngự trị, tự báo hiệu như là một sự tích lũy khổng lồ các diễn cảnh”. Chính việc sử dụng phương pháp này, cùng với lối hành văn đặc trưng, đã góp phần tạo nên tính độc đáo và sức nặng trí tuệ cho tác phẩm.
Cuốn sách không chỉ dừng lại ở việc phân tích “diễn cảnh”, mà còn khám phá một loạt các chủ đề đa dạng, từ thời gian chu kỳ và thời gian không thể đảo ngược, đến chế độ chuyên chính quan liêu, chiến tranh, tha hóa, sùng bái hàng hóa và vật hóa trong xã hội tư bản hiện đại. Ảnh hưởng của Marx, đặc biệt là khái niệm tha hóa và sùng bái hàng hóa, cũng như ảnh hưởng của Lukács về “vật hóa”, được thể hiện rõ nét trong tư duy của Debord. Tuy nhiên, tác giả cũng vấp phải những chỉ trích về việc vẫn còn bị ràng buộc bởi chủ nghĩa Marx truyền thống.
“Xã hội Diễn Cảnh” đã trở thành một tác phẩm kinh điển, gây tiếng vang lớn và được thảo luận sôi nổi trong giới trí thức. Một số người coi Debord là nhà tiên tri, người đã dự đoán chính xác sự phát triển của xã hội hiện đại. Những người khác lại phê phán tính trừu tượng và thiếu thực tiễn trong lý thuyết của ông. Dù có nhiều ý kiến trái chiều, không thể phủ nhận tầm ảnh hưởng sâu rộng của cuốn sách đối với tư duy đương đại, đặc biệt là trong việc phân tích vai trò của hình ảnh và truyền thông trong xã hội.
Quá trình dịch thuật “Xã hội Diễn Cảnh” là một hành trình đầy gian nan và thử thách. Tính phức tạp và hàm súc của nguyên tác, kết hợp với phương pháp “chuyển đổi” độc đáo của Debord, đòi hỏi sự nỗ lực không ngừng và kiến thức sâu rộng từ phía dịch giả. Mặc dù đã tham khảo nhiều bản dịch tiếng Anh, quá trình này vẫn còn nhiều khó khăn do chính bản chất của tác phẩm. Tuy nhiên, với mong muốn đưa tác phẩm đến gần hơn với độc giả Việt Nam, người dịch đã dồn hết tâm huyết và nỗ lực để hoàn thành bản dịch này. Rất mong nhận được sự đón nhận và góp ý từ phía độc giả.
