Đắm mình trong lịch sử Việt Nam thế kỷ 17-18, “Xứ Đàng Trong – Lịch Sử Kinh Tế Xã Hội Việt Nam Thế Kỷ 17-18” của Li Tana là một công trình nghiên cứu tỉ mỉ và sâu sắc, vẽ nên bức tranh toàn cảnh về vùng đất phương Nam dưới triều đại chúa Nguyễn. Tác phẩm không chỉ đơn thuần tường thuật sự kiện mà còn phân tích một cách tinh tế các khía cạnh kinh tế, xã hội, chính trị và văn hóa, góp phần làm sáng tỏ một giai đoạn hình thành và phát triển quan trọng của Xứ Đàng Trong.
Dưới sự cai trị của các chúa Nguyễn, Xứ Đàng Trong, với dân số ước tính khoảng một triệu người, trải dài trên ba trấn chính: Quảng Nam, Quảng Ngãi và Bình Định. Nền kinh tế chủ yếu dựa vào nông nghiệp, với trọng tâm là trồng lúa nước, bên cạnh các loại cây trồng khác như mía, dâu tằm và các hoạt động kinh tế biển như làm muối, đánh cá. Chính sách khai khẩn đất hoang và khuyến khích nông nghiệp của chúa Nguyễn đã góp phần thúc đẩy sản xuất, song song với việc thu thuế ruộng, thuế hộ khẩu để duy trì bộ máy cai trị. Sự phát triển của thủ công nghiệp và mậu dịch cũng được chú trọng, tạo nên một bức tranh kinh tế đa dạng và năng động.
Xã hội Đàng Trong thời kỳ này được phân tầng rõ rệt, bao gồm quan lại, tăng lữ, địa chủ và nông dân. Chúa Nguyễn bổ nhiệm quan lại, nắm giữ vai trò chủ chốt trong việc cai trị và thu thuế. Địa chủ sở hữu ruộng đất và thu thuế từ nông dân, tầng lớp chiếm đa số và là lực lượng sản xuất chính. Sự tồn tại của các tầng lớp này phản ánh cấu trúc xã hội điển hình của thời kỳ phong kiến.
Chính trị Đàng Trong được thiết lập theo mô hình tập quyền, với chúa Nguyễn là người đứng đầu, tự xưng là Chúa và đặt chính quyền trung ương tại Phú Xuân. Việc phân chia lãnh thổ thành các trấn do người của chúa cai quản cho thấy nỗ lực củng cố quyền lực và kiểm soát xã hội. Bên cạnh đó, việc xây dựng hệ thống phòng thủ dọc bờ biển và sông ngòi thể hiện sự quan tâm đến an ninh và quốc phòng.
Nho giáo, với tư tưởng trọng đạo lý và tôn ti trật tự, trở thành nền tảng tư tưởng cai trị. Tuy nhiên, tín ngưỡng dân gian vẫn giữ vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần của người dân, với Phật giáo và Đạo giáo là hai tôn giáo phổ biến. Tiếng Việt và chữ Nôm được sử dụng rộng rãi trong văn thư và tài liệu, đánh dấu sự phát triển của ngôn ngữ và văn tự. Nghệ thuật và văn học cũng bắt đầu nảy nở, góp phần làm phong phú đời sống văn hóa của người dân Đàng Trong.
Dựa trên nghiên cứu nghiêm túc các nguồn tài liệu lịch sử, “Xứ Đàng Trong – Lịch Sử Kinh Tế Xã Hội Việt Nam Thế Kỷ 17-18” của Li Tana không chỉ là một công trình học thuật giá trị mà còn là một cuốn sách hấp dẫn dành cho những ai muốn khám phá và hiểu sâu hơn về lịch sử Việt Nam. Tác phẩm mang đến cái nhìn toàn diện và sâu sắc về Xứ Đàng Trong dưới thời chúa Nguyễn, một giai đoạn lịch sử quan trọng góp phần định hình nên diện mạo đất nước ngày nay. Mời bạn đọc cùng Li Tana bước vào hành trình khám phá vùng đất phương Nam đầy bí ẩn và thú vị.
